فصل فراموشی فرش!

فاطمه ایزدی – «خبرجنوب»/ امروز روز ملی فرش است؛ روز هنر صنعتی که سالهاست تار و پود آن به مشکلات و چالش های عجیب، گره خورده و کسی نیست بر زخم های آن مرهم بگذارد. 
رییس کمیسیون فرش و صنایع دستی اتاق بازرگانی فارس در گفتگو با «خبرجنوب» با اشاره به واقعیت‌های تلخ صنعت فرش، از روزهایی گفت که فرش ایران، برند نخست صادرات غیرنفتی بود تا امروز که در پیچ‌و‌خم تحریم‌ها، قوانین نسنجیده و بی‌برنامگی‌ها، به نقطه‌ای بحرانی رسیده است.
حمیرضا ذوالانواری به جایگاه تاریخی فرش ایرانی در بازارهای بین‌المللی گریز زد و اذعان داشت که فرش ایرانی روزگاری نه‌چندان دور، کالای لوکس اکثر خانه‌های اروپایی بود و ایران، خاستگاه این هنر کهن شناخته می‌شد. به گفته او در دهه ۷۰، صادرات فرش کشور از مرز ۲ میلیارد دلار عبور کرده بود و این عدد، آن روزها ایران را در صدر صادرات غیرنفتی قرار داده بود.
رییس کمیسیون فرش و صنایع دستی اتاق بازرگانی ایران تاکید کرد که امروز اما صادرات فرش ایران متأسفانه به کمتر از ۶۰ میلیون دلار رسیده و این سقوط آزاد، دلایل متعددی دارد که بخشی از آن به تحریم‌های خارجی بازمی‌گردد و بخش دیگر از قوانین بدون پشتوانه کارشناسی در داخل کشور آب می خورد. 
ذوالانواری با اشاره به مشکلات فرش در دو بخش صادرات و تولید، از سیاست‌گذاری‌های غیرکارشناسانه در این حوزه انتقاد کرد و توضیح داد که به عنوان مثال، بانک مرکزی قانون برگشت ارز صادراتی را برای فرش اعمال کرده است در حالی که زیرساخت‌های آن فراهم نیست. بنا به تاکید او ما نه مسیرهای حمل‌ونقل پایدار داریم و نه خدمات بانکی مؤثر و نه حتی خطوط هوایی یا کشتیرانی اقتصادی برای صادرات، ضمن آنکه تحریم‌های داخلی، گاه از تحریم های خارجی‌ها نیز مخرب‌تر بوده‌اند.
رییس کمیسیون فرش و صنایع دستی اتاق بازرگانی فارس از عدم ارائه خدمات بانکی به تجار ایرانی به دلیل وجود تحریم ها، به عنوان یکی دیگر از چالش های این حوزه یاد کرد و تاکید کرد که بخش نامه های خلق الساعه نیز باعث شده بازرگانان نتوانند برای مارکتینگ و بازاریابی خود برنامه ریزی کنند چنانچه «اکسپو» که فرصت طلایی برای معرفی ایران و فرش ایرانی به دنیا بود به راحتی از دست رفت. ذوالانواری به این نکته اشاره کرد که سال گذشته، نمایشگاه بین‌المللی فرش ایران که به دلیل نبود مدیریت و برنامه‌ریزی، بموقع برگزار نشد نیز از دست رفت و تجار خارجی نتوانستند برای سفر و حضور در این نمایشگاه برنامه‌ریزی کنند که این یعنی خودتحریمی.
به گفته او افرادی که مسئولیت‌های مرتبط با فرش را برعهده گرفته‌اند، دلسوخته و آشنا با بازار، تولید و صادرات فرش نیستند چرا که اغلب، سابقه‌ای صرفاً دولتی دارند و دغدغه‌ای برای هنر- صنعت فرش، تنظیم بازار، روان سازی صادرات و کمک به تولید ندارند.

 فرش، اشتغال‌زایی کم‌هزینه‌ای که به فراموشی سپرده شد!
ذوالانواری با اشاره به ظرفیت قابل توجه اشتغال‌زایی فرش، توضیح داد در شرایطی که ایجاد هر شغل صنعتی، میلیاردها تومان سرمایه می‌خواهد، می‌توان با کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان، یک دار قالی راه انداخت و برای دو یا سه نفر اشتغال پایدار ایجاد کرد.  او با ابراز نگرانی از ریزش شدید بافندگان در فارس، اذعان داشت که نداشتن بیمه، نبود بازنشستگی و فقدان حمایت‌های اجتماعی باعث شده نسل جدید، میلی به یادگیری این هنر نداشته باشند؛ در واقع فرش بافندگی یک مهارت سینه‌به‌سینه بود که از مادر به فرزند می‌رسید اما امروز نمی توان هیچ آینده‌ای برای بافندگان، متصور شد. 

 هنر رو به خاموشی؛ هشدار درباره آینده فرش!
نائب رییس کمیسیون فرش و صنایع دستی اتاق بازرگانی ایران معتقد است در دانشگاه‌ها نیز علاقه‌مندی به رشته فرش به‌شدت کاهش یافته و بسیاری از جوانان، آینده‌ای در این حوزه نمی‌بینند و ترجیح می‌دهند به سمت مشاغل خدماتی بروند. به گفته او اگرچه در استان فارس که با بحران کم‌آبی دست‌به‌گریبان است، بافندگی می تواند برای خانواده های روستایی به عنوان یک شغل دوم در فصل های پربارش و شغل اول در فصول کم بارش، بسیار مناسب باشد اما به این مسائل دقت نمی شود و سرنوشت فرش به چیزی که امروز به آن گرفتار شده، گره خورده است.