جنوب ایران در قاب سینما؛ از زندگی بومی تا طبیعت بکر

سیما زعفرانچی - «خبرجنوب»/ جنوب، پر از داستان ها، آدم ها و روایت هایی است که از دل بر می آیند و بر دل می نشینند. جنوب ایران با طبیعت بکر، سواحل خلیج فارس، جزایر رنگارنگ و فرهنگ غنی، همواره یکی از لوکیشن‌های جذاب برای فیلمسازان ایرانی بوده است. این مناطق صحنه‌ای ایده‌آل برای روایت داستان‌های متفاوت، نمایش زندگی واقعی مردم بومی و ارائه تصویری اصیل از فرهنگ جنوب ایران فراهم کرده‌اند. به مناسبت روز ملی سینما، نگاهی داریم به برخی فیلم‌هایی که در استان‌های جنوبی کشور ساخته شده‌اند و هر یک به گونه ای فرهنگ، طبیعت، گویش و معماری منطقه را به قاب سینما آورده‌اند.

بوشهر

به خاطر هانیه (۱۳۷۳)

کارگردان: کیومرث پوراحمد

لوکیشن: شهر بوشهر و روستاهای اطراف

 داستان فیلم حول مهاجرت خانواده‌ای برای زندگی بهتر در شهر می‌چرخد. فیلمبرداری در بافت قدیم بوشهر و سواحل خلیج فارس، فضایی زنده و واقعی از فرهنگ جنوب ایران ارائه می‌دهد. معماری سنتی خانه‌ها، بازارها و کوچه‌های قدیمی، همراه با نورپردازی طبیعی و رنگ‌های گرم، حس زندگی واقعی مردم منطقه را به بیننده منتقل می‌کند. همچنین صحنه‌های ساحلی با موج‌های آرام و فعالیت‌های روزمره ماهیگیران، فضایی اصیل و ملموس ایجاد کرده‌اند.

 تنهای تنهای تنها (۱۳۹۱)

کارگردان: احسان عبدی‌پور

لوکیشن: جزیره شیف، هلیله و شهر بوشهر

 این فیلم کودکانه و ماجراجویانه، با بهره‌گیری از لوکیشن‌های متنوع بوشهر، زندگی روزمره مردمان جنوب و طبیعت جزایر کوچک را به تصویر می‌کشد. جزایر کوچک، ساحل‌های بکر و مناظر دریایی، فضایی پویا و رنگارنگ به داستان داده‌اند و ارتباط کودکان با محیط طبیعی و فرهنگ بومی به شکل برجسته نشان داده شده است.

خوزستان

یدو  )۱۳۹۹(

کارگردان: مهدی جعفری

لوکیشن: آبادان و اطراف خرمشهر

فیلمی در ژانر دفاع مقدس که زندگی مردم در دوران جنگ را به تصویر می‌کشد. معماری شهری آبادان و مناظر رودخانه کارون، فضایی واقع‌گرایانه و ملموس برای روایت داستان فراهم کرده است. زندگی روزمره مردم، بازارها و فعالیت‌های محلی، در کنار پس‌زمینه جنگ، ترکیبی از مقاومت، فرهنگ و محیط طبیعی خوزستان را به نمایش می‌گذارد.

سامی )۱۳۹۰(

کارگردان: حبیب باوی‌ساجد

لوکیشن: چند شهر خوزستان

 نخستین فیلم عربی خوزستانی که زندگی مردم بومی را نشان می‌دهد. بازارها، خیابان‌ها و محیط‌های شهری، تصویری واقعی و ملموس از استان ارائه می‌کنند. این فیلم که راوی سرگذشت عاشقانه یک مرد است، زبان محلی و تعاملات روزمره مردم و بافت فرهنگی منطقه را به خوبی منتقل می‌کند و یکی از نمونه‌های شاخص سینمای محلی خوزستان است.

فارس

 قهرمان( ۱۴۰۰(

کارگردان: اصغر فرهادی

لوکیشن: شیراز و مناطق تاریخی استان

 فیلمبرداری این فیلم در مکان های مختلف شیراز و استان فارس از جمله بازار انقلاب، محله هوابرد، دروازه اصفهان و نقش رستم و با حضور قابل توجه بازیگران بومی و هنرمندان این استان انجام شده است و داستان را به هویت فرهنگی استان پیوند می‌دهد.

در این فیلم، رحیم که به خاطر بدهی زندانی شده به مرخصی می‌آید و به طور اتفاقی یک کیف طلا پیدا می‌کند. فیلم "قهرمان" ترکیبی از روایت مدرن و بهره‌گیری از پیشینه تاریخی و فرهنگی شهر است.

 براسو )۱۳۹۹–۱۴۰۰(

کارگردان: احسان شادمانی

لوکیشن: شیراز و لارستان

 اولین اثر سینمای ایران به زبان و گویش کهن لارستانی. بازیگران تماما بومی و لوکیشن‌های طبیعی و شهری، تصویری اصیل و بومی از فرهنگ لارستان ارائه می‌دهند. فیلم به زیبایی تعامل مردم با محیط، آداب و رسوم محلی و معماری سنتی منطقه را نشان می‌دهد و تجربه‌ای منحصر به فرد از جنوب ایران ارائه می‌کند.  فیلم سینمایی «براسو» با نگاهی زیبایی‌شناسانه تلاش می‌کند زبان کهن لارستانی را در قالب اثری جدی در ژانر کودک و نوجوان به تصویر بکشد.

کهگیلویه و بویراحمد

 قصر شیرین (۱۳۹۷)

کارگردان: رضا میرکریمی

لوکیشن: شهرستان دنا و یاسوج

این فیلم در شهر یاسوج، مرکز استان چهارفصل کهگیلویه و بویراحمد فیلمبرداری شده و مردم شهر همکاری چشمگیری با عوامل تولید داشته‌اند. فیلم با طبیعت بکر کوهستانی، رودخانه‌ها و دشت‌های اطراف دنا فضایی شاعرانه برای روایت داستان ایجاد کرده است.

"قصرشیرین" روایت بخشی از زندگی مردی است که در یک تصادف خانواده ای را به قتل می رساند اما در دادگاه تصادف او غیرعمد تلقی شده و پس از گذراندن دوران حبس آزاد می‌شود. زندگی روزمره مردم روستایی و معماری سنتی خانه‌ها، ترکیبی از فرهنگ و طبیعت استان ارائه می‌دهد.

درب ( ۱۴۰۰)
کارگردان: سید هادی محقق

لوکیشن: روستاهای اطراف سوق

محل فیلمبرداری این اثر، استان کهگیلویه و بویراحمد و روستاهای پیرامون شهر سوق بوده است و زندگی مردم و طبیعت زیبای منطقه به طور واقعی به تصویر کشیده شده است. "درب" داستان تلاش یک مامور اداره برق است که می خواهد برق یک خانه تک و دورافتاده را وصل کند. فیلم حس حضور در جنوب ایران و تعامل با محیط طبیعی و فرهنگی را به بیننده منتقل می‌کند. این فیلم در چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر موفق به دریافت دیپلم افتخار جایزه ویژه هیئت داوران شد.

هرمزگان

آخرین مروارید (۱۳۹۲)

کارگردان: مصطفی روشی

لوکیشن: جزیره هرمز، میناب، قشم و بندرعباس

 داستان عاشقانه‌ای که در جزیره هرمز روایت می‌شود. لوکیشن‌های طبیعی و بکر جزیره، از جمله سواحل، کوه‌های رنگی و فعالیت‌های مردم محلی، به زیبایی در فیلم به تصویر کشیده شده‌اند. تمامی عوامل فیلم بومی بوده و فیلم در جشنواره‌های مختلف مورد استقبال قرار گرفته است.

اژدها وارد می‌شود! (۱۳۹۴)

کارگردان: مانی حقیقی

لوکیشن: جزیره قشم

این فیلم متفاوت و پر رمز و راز، بخش عمده‌ای از لوکیشن‌های خود را در جزیره قشم و به‌ویژه دره چاهکوه فیلمبرداری کرده است. دره‌ای شگفت‌انگیز با دیواره‌های صخره‌ای عظیم و فرسایش طبیعی، فضایی فراواقعی و رازآلود ایجاد می‌کند که کاملاً با لحن معمایی فیلم هماهنگ است.

فیلم داستان کارآگاه و گروهی را دنبال می‌کند که درگیر پرونده‌ای مرموز می‌شوند؛ فضایی میان مستند، داستان پلیسی و روایت سوررئال. استفاده از رنگ‌های طبیعی، بافت خاکی و کوهستانی قشم و همچنین سکوت و خلأ بصری محیط، به شدت بر فضای رازآلود و استعاری فیلم می‌افزاید.

سینمای ایران با انتخاب جنوب کشور به عنوان لوکیشن، جلوه‌ای متفاوت و ملموس از زندگی، فرهنگ و طبیعت بومی ارائه کرده است. فیلم‌های معرفی شده، نه تنها داستان‌های جذابی روایت می‌کنند، بلکه تصویری زنده و اصیل از معماری، زندگی شهری و روستایی و محیط‌های طبیعی جنوب ایران ارائه می‌دهند.

با این وجود، هنوز ظرفیت‌های زیادی در این استان‌ها برای تولید آثار سینمایی وجود دارد که تاکنون کمتر مورد استفاده قرار گرفته است. این ظرفیت‌ها شامل طبیعت بکر، فرهنگ غنی، گویش و آداب و رسوم محلی و معماری سنتی می‌شوند. امید است که با رعایت اصول زیست محیطی و احترام به فرهنگ محلی، سینما بتواند نقش خود را در معرفی این مناطق بدون تخریب آن‌ها ایفا کند.