نفس طبیعت به شماره افتاد

زینب دانشور- «خبر جنوب»/ همزمان با آغاز هفته محیط زیست و در شرایطی که استان فارس با بحران‌های جدی چون خشکیدگی تالاب‌ها، گسترش آتش‌سوزی‌های طبیعی، کمبود نیرو برای حفاظت از مناطق زیستی و تهدیدهای صنایع آلاینده روبروست، مدیرکل محیط زیست این استان در نشست خبری اخیر خود از برخی اقدامات امیدبخش چون رهاسازی حقابه تالاب بختگان، سنددار شدن تالاب‌ها و پیگیری تأمین نیرو برای مقابله با چالش‌های پیش‌رو خبر داد. با این حال، شدت و عمق مشکلات موجود، ضرورت عبور از سطح برنامه‌ریزی‌های مقطعی و حرکت به سوی اقدامی ساختاری، هماهنگ و مشارکت‌محور را یادآور می‌شود.

همزمان با آغاز هفته محیط زیست و شعار امسال «زیست مطلوب، تعهد مسئولان و همراهی مردم»، مدیرکل حفاظت محیط زیست فارس در نشست خبری خود از رهاسازی ۴۰ میلیون متر مکعب حقابه برای تالاب بختگان خبر داد؛ تالابی که سال‌هاست به نماد تشنگی طبیعت فارس بدل شده است. هرچند این میزان آب هنوز با نیاز واقعی این تالاب فاصله دارد، اما به گفته تاج‌گردون، گامی رو به جلو در اولویت‌بخشی به حقابه زیستی پس از تأمین آب شرب محسوب می‌شود.

از سوی دیگر، خبر سنددار شدن تالاب پریشان به عنوان نخستین گام رسمی در حفاظت حقوقی از تالاب‌های فارس، می‌تواند نقطه عطفی در مبارزه با تخریب منابع آبی باشد. نقشه راه احیای بختگان نیز که با همکاری دانشگاه شیراز تدوین شده، نشان از تلاشی علمی و راهبردی دارد که می‌تواند در سطح ملی مطرح شود، البته اگر حمایت‌های بین‌دستگاهی از مرحله کلام فراتر رود.

اما در کنار خبرهای امیدوارکننده، واقعیت تلخ دیگری هم وجود دارد: کمبود شدید نیروی انسانی در حفاظت از مناطق زیستی. فارس با سه پارک ملی، دو پناهگاه حیات وحش، ۹ منطقه حفاظت شده و ۲۱ منطقه شکار ممنوع، تنها ۱۹۹ محیط‌بان دارد؛ آماری که حتی برای مقابله با روزانه ۲ تا ۳ مورد آتش‌سوزی طبیعی هم کافی نیست، چه رسد به حفاظت همه‌جانبه از این وسعت. پیشنهاد جذب نیروهای داوطلب و بسیجی به شکل قراردادی شاید مسکنی موقت باشد، اما برای علاج درد باید چاره‌ای پایدار اندیشید.

در بُعد شهری و صنعتی نیز مدیرکل محیط زیست از نظارت مداوم بر صنایع آلاینده مانند کارخانه‌های سیمان و روغن نباتی سخن گفت؛ صنایعی که چنانچه بدون الزام به ارزیابی‌های محیط‌زیستی توسعه یابند، تهدیدی جدی برای سلامت هوای استان محسوب می‌شوند. به‌رغم تاکید بر پایش‌های دوره‌ای، افکار عمومی هنوز منتظر نتایج ملموس‌تری از میزان آلایندگی‌ها و اقدامات مقابله‌ای هستند.

در همین حال، تاج‌گردون بر لزوم تغییر نگاه به محیط‌بانان جان‌باخته تأکید کرد و گفت: تفاوتی میان شهدا و جان‌باختگان در عمل وجود ندارد و ما پیگیر شناسایی رسمی جایگاه ایثارگری این افراد هستیم؛ اقدامی که می‌تواند هم جایگاه اجتماعی محیط‌بانان را ارتقا دهد و هم انگیزه‌های خدمتی را تقویت کند.

استان فارس در دهه‌های اخیر، از خشکی تالاب‌ها تا فرونشست زمین و آلودگی هوا، بارها طعم غفلت از محیط زیست را چشیده است. گزارش این نشست، هرچند حاوی گام‌هایی در مسیر درست بود، اما نشان داد برای تحقق «زیست مطلوب» شعار امسال، باید تعهدی فراتر از حرف و برنامه‌های نمایشی از سوی مسئولان و مشارکتی واقعی از سوی مردم و رسانه‌ها شکل گیرد. طبیعت فارس دیگر تاب وعده‌های نصفه‌نیمه را ندارد.