کاهش رضایت جنسی وعاطفی در مجموعه خانواده ، دلایل جدایی خانواده ها است

استاد تمام بخش جامعه شناسی دانشگاه شیراز و پژوهشگر مطالعات زنان و خانواده معتقد است : کاهش رضایت جنسی وعاطفی در مجموعه خانواده ، تغییر در نگاه نسبت به طلاق ، دخالت دیگران و مشکلات جامعه مهمترین دلایل جدایی خانواده ها است .

کاهش رضایت جنسی وعاطفی در مجموعه خانواده ، دلایل جدایی خانواده ها است

گزارش «خبرجنوب» به بهانه روز خانواده بررسی دلایل به خطر افتادن نهاد خانواده در فارس

سهیلا رفیعی نژاد-«خبرجنوب»

 اگر چه از سوی نهادهای مختلف، مسوولان فرهنگی و سیاسی و گروههای مختلف اجتماعی بر تحکیم بنیان خانواده بارها و بارها تاکید شده و برخی نیز در این باره در کشور و از جمله فارس سالانه بیلان کاری عجیب وغریبی هم ارائه می دهند، اما در حال حاضر کیان خانواده در معرض خطر است.

این موضوع بخصوص در مورد خانواده های نوپا و جوان تر بیشتر صدق می کند. اما بررسی دلایل این وضعیت اهمیت بسزایی دارد که به نظر می رسد این روزها نه به آسیب شناسی آن چندان اهمیتی داده می شود و نه به سیاست گذاری برای حداقل کنترل اوضاع! اما نظر روانشناسان و جامعه شناسان ن در این باره چیست و اصلا حال خانواده های فارس از نظر خودشان چطور است؟

طبق گفت و گوی خبرنگار«خبرجنوب» با برخی از خانواده ها که در شیراز و یا برخی شهرستان های فارس ساکن هستند این روزها گرانی و همان مسایل اقتصادی یکی از دلایل بروز اختلاف و بگو مگو در خانواده ها است. 

یکی دیگر از مسایلی که باعث کم شدن عمر خانواده ها شده نیز نداشتن مهارت زندگی کردن است که از سوی برخی مطرح می شود؛ به این صورت که آنها دچار یک روزمرگی شده اند و از زندگی زیر یک سقف لذت نمی برند.

 این وضعیت در مورد برخی هم انقدر وخیم است که فقط مانند یک همخانه با هم زندگی می گذرانند. نداشتن مهارت فرزند پروری هم یکی از دلایل عمده اختلاف زن و شوهر ها پس از ورود به این مرحله است.

 در این باره درصد قابل توجهی از زنان پس از بچه دارشدن همه تمرکز خود را بر روی فرزند می گذارند و به گفته یکی از این زنان «پسرم عشق اول و آخرم شده است».

فضای مجازی هم در این بین تاثیر منفی خود را بدجوری دارد ایفا می کند. یکی دیگر از مسایل رایج نیز خیانت است که به گفته روانشناسان طی سالهای اخیر به خصوص در کلان شهرهایی مانند شیراز به معضلی بزرگ تبدیل شده که اگر چه هنوز بیشتر از سوی مردان صورت می گیرد، اما بین زنان هم در حال افزایش است.

استاد تمام بخش جامعه شناسی دانشگاه شیراز در رشته زنان و خانواده در این باره به «خبرجنوب» می گوید: اینکه روزی را به نام خانواده اختصاص می دهند اهمیت و جایگاه این نهاد را در سطح جهان می رساند. خانواده یکی از نهادهای قدیمی ، اصلی ومشترک در تمامی جوامع بشری است و این نامگذاری ، هدفمند و در جهت اصلاح خانواده است .

پروفسور حلیمه عنایت اضافه می کند: خانواده محلی است که اولین و مهترین کارکرد آن پاسخ دادن به نیازهای عاطفی ،روحی و روانی اعضای خودش است. اما سلامت خانواده در گرو سیاستگذاری هر جامعه ای است و دنیا به دنبال این است که خانواده های سالمی داشته باشد و آنچیزی که برای جامعه ما هم مهم است، حفظ خانواده سالمی است که بتواند کارکردهای خود را داشته باشد.

او تاکید می کند: خانواده در طول تاریخ نهادی پویا بوده و در هیچ دوره ای از تاریخ خانواده شکل ثابتی نداشته ، به نحوی که گاهی این تغییر رو به جلو ومثبت و گاهی هم منفی و رو به پایین بوده است. پروفسور عنایت می گوید: به همین دلیل نباید فراموش کنیم که خانواده در جامعه فعلی ما هم با تغییراتی روبرو است که باید پذیرفته شود و در عین حال به منظور تطبیق با این تغییرات باید آموزش هایی هم به اعضای خانواده ها داد.

عضو هیات علمی دانشگاه شیراز در پاسخ به این سوال که آیا آمار روزافزون طلاق در کشور و فارس نشانگر فروپاشی نهاد خانواده در آینده است نیز عنوان می کند: نهاد خانواده با این قدمت و سابقه تاریخی و این نقش وجایگاه امکان ندارد از بین برود، تنها تغییر می کند.

پروفسور عنایت ادامه می دهد: اگر چه شما در این باره ملاک تان بالا رفتن آمار طلاق است و این شاخص خیلی خوبی است؛ اما برای سنجش تغییراتی که در درون خانواده دارد اتفاق می افتد اگر ما نگاه عمیق،علمی وتخصصی نسبت به قضیه داشته باشیم همچنین طبق مطالعات درباره طلاق و یا مصاحبه با کسانی که از هم جدا شده اند، این افراد دنبال تشکیل یک خانواده با کیفیت ترهستند، پس این قضیه و روند

جایگاه نهاد خانواده را نفی نمی کند و تنها نگاه ها نسبت به طلاق عوض شده است. استاد جامعه شناسی دانشگاه شیرازتصریح می کند: جوان امروزی طلاق را یک راه حل می داند و این تغییر نگرشی است که در جامعه ما ایجاد شده و البته این تغییر جهانی است .
دکترعنایت می گوید: خانواده در حال تغییر است و به عنوان یک نهاد در خلا رشد نمی کند و باید به خانواده در در شرایط اقتصادی، فرهنگی ،روانی ، سیاسی و اجتماعی این جامعه نگاه کنیم. او در ادامه با بیان اینکه خانواده به دلیل شرایط اجتماعی ایجاد شده، مرجعیت رسمی خود را از دست داده است تصریح می کند: ما داریم می بینیم که نقش خانواده کمرنگ شده و چرا باید این وضعیت ایجاد گردد؛ چرا ما نباید در نوع برخورد و نگاه هامان به گونه ای باشیم که این تغییرات را ببینیم که بتوانیم خانواده را حفظ کنیم . دکتر عنایت می گوید: متاسفانه برخی در برابر تغییرنگرش ها مقاومت و مقابله می کنند و این مسئله باعث به خطر افتادن تحکیم بنیان خانواده می شود.
او تصریح می کند: باید قبول کنیم که هر روشی را در پیش بگیریم نمی توانیم محدودیت ارتباط ایجاد کنیم، چرا که عصر رسانه است و این رسانه می تواند نگاه افراد را تغییر دهد. عضو هیات علمی دانشگاه شیرازمی گوید: اما ما در این شرایط چطور باید برخورد کنیم ، آیا همچنان باید در مقابل تغییرات یادشده در جا بزنیم ، همچنان در تاریخ بمانیم و من والدین همان نگاه تاریخ گذشته از بالا به پایین را نسبت به فرزند داشته باشم و دیگران را نبینم وحق و حقوق دیگران را به رسمیت نشناسم ؟ ؛ اینها مسایل مهمی است که باید به آن توجه شود.
دکتر عنایت درباره دلایل طلاق در کشورو از جمله فارس نیز اضافه می کند: طبق مطالعاتی که انجام شده مهمترین عوامل کاهش رضایت جنسی وعاطفی در مجموعه خانواده است، بحث تغییر در نگاه نسبت به طلاق ، دخالت دیگران و بحث مشکلاتی که ما در جامعه با آن روبر وهستیم. او می گوید: طبق مطالعات این سه عامل یادشده مهم تر است، اما ما نمی توانیم نقش بیکاری، مشکلات اقتصادی ، اعتیاد واین مسایل را هم نادیده بگیریم.
همچنین تاثیرعدم آشنایی با مهارت های زندگی را نمی توانیم نادیده بگیریم. دکتر عنایت با بیان اینکه مسایل اجتماعی مانند حلقه های زنجیر به هم وابسته اند ، عنوان می کند: واقعا ما در نظام آموزشی مان راجع به مهارت های زندگی وراجع به برقرار کردن ارتباطات چه یادگرفته ایم؟ درباره نوع ارتباط والدین با فرزندان شان چه آموزشی به خانواده ها می دهند ؟
 آیا ما این را دیگر امروز پذیرفته ایم که نگاه مان را در شیوه های تربیتی فرزند عوض کنیم؟ آیا به دنبال این هستیم که به فرزندمان فرصت دهیم تا توانایی های بالقوه اش شکوفا شود.
یا اینکه نه هنوز آن نگاه وجود دارد که من بزرگ ترم و این من هستم که باید تصمیم بگیرم و قدرت پدر باید حفظ شود؛ و در واقع این صحبت هایی است که هنوز می شنویم. او در ادامه با بیان اینکه چراحساس تعهد نسبت به مشکلات اعضای خانواده کمرنگ شده است و برخی از زوجین و اعضای خانواده به راحتی به همدیگر می گویند این مشکل توهست، تاکید می کند: « مشکل تو هست»، اگر چه یک جمله کوتاه می باشد اما اثر روانی منفی وعمیق آن بسیار زیاد است و به دنبال همین جمله می تواند فاصله و شکاف رخ دهد.
به نحوی که فردگرایی را رشد می دهد و ارزش های جمعی را کمرنگ می کند. دکتر عنایت در ادامه با اشاره به فعالیتهای غیر تخصصی در حوزه خانواده نیز می گوید: ما سازمان هایی در شیراز و فارس داریم ، که به گفته خودشان خدمات و مشاوره هایی به خانواده ها ارائه می کنند و حتما مشاوره هایی هم به مردم می دهند ،
 اما سوالم این است، این خدماتی که ارائه می شود چقدر تخصصی است، وآ یا با سوگیری همراه نیست ؟ معتقدم در این قبیل خدمات ما فقط یکی از اعضای خانواده را می بینیم و با موعظه و نصحیت می خواهیم مسئله را حل کنیم، که اصلا دیگر این نسل دنبال این سبک زندگی نیستند واین راه حل دیگرجواب نخواهد داد. عضو هیات علمی دانشگاه شیراز با بیان اینکه مسایل خانواده های ما دقیقا در ارتباط با مشکلاتی است که در سطح جامعه می بینیم اضافه می کند: در برخوردهای فردی مربوط به خانواده ها هم دیگرآن موعظه ها به جایی نمی رسد، و در عین حال وقتی چیزی عوض نشده وفقط من به عنوان یکی ازطرفین به سازش و تسلیم دعوت می شوم، نهایت و نتیجه این است که یکی توسری خور بار می آید و دیگری همچنان مسلط در جایگاه قدرت خود قرار دارد و روز به روز طرف مقابلش را وابسته تر می کند. دکتر عنایت می گوید: من نمی گویم که طلاق تصمیمی درست است، اما نسل جدید آن را راه حلی برای یک زندگی بهتر ، آرامش بیشتر و به رسمیت شناخته شدن و دیدن تواناییهایشان می دانند.
یک روانشناس بالینی نیز در این باره به «خبرجنوب» می گوید: یکی از دلایل اصلی به خطر افتادن نهاد خانواده مسایل اقتصادی است، این وضعیت به نحوی تاثیر گذار بوده است که طبق بررسی مشکلات مربوط به زوج هایی که در شرف طلاق اند، ردپای مسایل اقتصادی دیده می شود. امین گرگین اضافه می کند: به عبارتی رد پای مسایل اقتصادی در مشکلات ریشه دار خانواده ها و کاهش عمر زندگی مشترک در کشور و از جمله فارس دیده می شود.
او در ادامه می گوید: اگر بخواهیم به دلایل دیگری که در این موضوع یعنی تحکیم بنیان خانواده تاثیر دارد بپردازیم، باید بگوییم این روزها به واسطه مجازی شدن یک بعد بزرگی از زندگی ها، در واقع درصد قابل توجهی از زندگی افراد و خانواده ها وابسته به تصاویرغیر واقعی است. این روانشناس تصریح می کند: این وضعیت به نحوی است که برخی افراد فقط ظاهر تصاویری که در فضای مجازی گذاشته می شود را می بینند و همین مسئله باعث مقایسه زندگی خود با سایر خانواده ها و بروز اختلافات می شود. در این خصوص باید بگوییم تصاویری که از این فضا(مجازی) به ذهن افراد مخابره می شود فیک وغیر واقعی است و باید به عنوان زنگ خطری هم از سوی کارشناسان ، زوج درمان ها وروانشناسان وهم از سوی خود خانواده ها جدی تر گرفته شود.
او تصریح می کند: این قبیل تصاویر از جمله عکس های به اشتراک گذاشته شده مسافرت های جور واجور، باعث می شود افراد خود را با دیگران مقایسه کنند و تصور نمایند که بقیه خوشبخت هستند اما خودشان نه! در حالیکه برخی افراد بعد دیگر قضایا از جمله اختلافات خانواده ها را نمی بینند و فقط به همان عکسها و بروز عکس العمل بسنده می نمایند. گرگین می گوید: یک علت دیگر به خطر افتادن بنیان خانواده پر استرس شدن زندگی ها است که به دلیل بی ثباتی رخ داده است،که در این باره نیز می توان به بی ثباتی اقتصادی، احساس ناامنی به دلیل مثلا مستاجر بودن، و عدم ثبات شغلی و این قبیل اشاره کرد که باعث ایجاد ناامنی و در پی آن بروز استرس می شود.
 او همچنین با اشاره به نقش خیانت در به خطر افتادن نهاد خانواده اضافه می کند: معتقدم برخی فضاها از جمله فضای فراگیر اینستاگرام قبح خیانت را ریخته است؛ چون با دیدن این قضیه یعنی خیانت در فضای مجازی، در قالب طنز و این قبیل عادی سازی صورت گرفته و وقتی علت خیانت را در بین برخی زوج ها جستجو و بررسی می نماییم رد پای فضای مجازی وتاثیر منفی آن در بروز این اتفاق دیده می شود.
گرگین در مورد راهکارهایی برای حداقل کنترل این روند نیز می گوید: بخشی از این امر دست سیاستگذاران است؛ و بخشی هم دست خود افراد و ما با مراجعین صحبت می کنیم که بخشی از قضایا قابل تغییر نیست و مثلا اینستاگرام وجود دارد و در این باره باید با آموزش و آگاهسازی از طریق شرکت در کارگاههای آموزشی و مطالعه خود را در برابر عوارض احتمالی وجبران ناپذیر آن اثرات ایمن نمایید. این مشاور خانواده اضافه می کند: در سیستم تصمیم گیری در حوزه های شهری واستانی نیز باید درباره آگاهسازی مردم و زدن تلنگر فعالیتهایی صورت گیرد، که حداقل مردم بدانند که در زمینه فضای مجازی چه اتفاق هایی دارد می افتد و چه عوارضی ممکن است دامان خانواده را بگیرد.
او می گوید: نقش سیاستگذاران در افزایش تحکیم بنیان خانواده ها اهمیت بسزایی دارد اما در این خصوص کمتر پرداخته می شود. از آنجا که آمارهای بهداشت روان خانواده ها نسبت به استانداردهای جهانی در کشور و از جمله فارس مطلوب نیست، و این نشانگر نبود برنامه های موثر در این حوزه است. 
چه بسا در حوزه تصمیم گیری خیلی اهمتی داد هنمی شود طرح هایی مکناسبتی می اید که در اجرا و برون سپاری ها خیلی خوب اتفاق نمی افتد. او می گوید: ما اگر یک ثباتی به صوتر کلی شامل ثبات اقتصادی، اجتماعی ایجاد کنیم خیلی از مسایل حل می شود؛ اینکه فضای مجازی به شکل افسارگسیخته فعالیت دارد و کمتر کسی روی صندلی مشاوره می نشیند و چالشی را مطرح میک ند که یک پای آن مشکل فضای مجازی نباشد.ادمها هنوز متناسب با تکنولوزی رشد نداشته اند.
در این خصوص خیلی از تفکرات همچنان سنتی است و این است که تضادهایی ایجاد می شود.آموزش نحوه استفاده از فضای مجازی باعث بروز عوارضی می شود.