مترجم: سیما زعفرانچی- «خبرجنوب»/ رفلاکس معده یا سوزش سر دل یکی از بیماری‌های شایع گوارشی است که می‌تواند مشکلات بسیاری را برای بیمار ایجاد کند.

اگر به طور مکرر دچار رفلاکس اسیدی می‌شوید، احتمالا متوجه شده‌اید که این اتفاق معمولا در زمان خواب، بدتر می شود. خوابیدن به پشت اجازه نمی‌دهد که جاذبه زمین به حرکت غذا و اسیدها در مری و سیستم گوارش کمک کند، بنابراین اسید معده در جای خود جمع می شود.

اگر به این عارضه دچار می شوید، بهتر است درباره راهکارهایی که می‌توانند به کاهش دفعات و شدت رفلاکس اسیدی کمک کنند اطلاعات بیشتری کسب کنید تا علائم ناشی از رفلاکس اسیدی در شب را به حداقل برسانید.

راهکارهای درمانی

ممکن است موارد خفیف رفلاکس اسیدی با انجام کارهای زیر بهبود یابد:

• استفاده از داروهای بدون نسخه یا داروهای تجویزی

داروهای بدون نسخه (OTC) می‌توانند به تسکین علائم رفلاکس اسیدی مانند سوزش سر دل کمک کنند. این داروها ممکن است شامل داروهایی برای کاهش تولید اسید باشد. این دسته از داروها، معروف به مسدود کننده‌های هیستامین (H2) هستند. آنها به سرعت آنتی‌اسیدها عمل نمی‌کنند، اما تسکین طولانی‌تری را ایجاد کرده و ممکن است تولید اسید معده را تا 12 ساعت کاهش دهند.

با این وجود بهتر است ابتدا نظر پزشک خود را بابت مصرف این داروها جویا شوید و سپس اقدام کنید. ممکن است این داروها مناسب شرایط شما نباشند یا اینکه به داروهای قوی‌تری نیاز داشته باشید.

• اجتناب از مواد غذایی و نوشیدنی‌های محرک رفلاکس معده

برخی از غذاها و نوشیدنی‌ها می‌توانند باعث بروز رفلاکس اسیدی شوند، از جمله:

• الکل
• نوشیدنی‌های کافئین‌دار
• غذاهای تند
• مرکبات
• گوجه‌فرنگی
• شکلات
• نعناع
• غذاهای سرخ شده و چرب

محرک‌‌های رفلاکس معده در هر فرد متفاوت است. یک مطالعه در سال ۲۰۲۱ نشان داد که تحقیقات فعلی در مورد غذاها و نوشیدنی‌هایی که معمولاً باعث رفلاکس اسیدی می‌شوند، ثابت و قابل تعمیم نیست. در برخی افراد، غذاها باعث بروز علائم شده‌اند، در حالی که در برخی دیگر تأثیری نداشته‌اند.

• پیگیری علائم رفلاکس معده

داشتن یک دفترچه یادداشت غذایی می‌تواند به شما کمک کند تا غذاهای محرک بروز رفلاکس معده خود را بشناسید و مصرف آنها را کنترل کنید. ارائه این دفترچه به پزشک می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا شرایط شما را بهتر درک کرده و یک برنامه درمانی مناسب به شما ارائه دهند.

این موارد را در دفترچه خود یادداشت کنید:

1. چه غذایی را در چه زمانی خورده‌اید
   
2. چه علائمی، در چه زمانی، در شما بروز کرده 
   
3. علائم شما چه مدت طول کشیده‌اند

• آگاهی از عوارض جانبی داروها

عوارض جانبی برخی داروها ممکن است منجر به بروز رفلاکس اسیدی در افراد شوند. این داروها عبارتند از:

• آنتی‌کولینرژیک‌ها
• مسدود کننده‌های کانال کلسیم (داروهای فشارخون یا بیماریهای قلبی)
• نیتروگلیسیرین (داروهای قلبی)
• بنزودیازپین‌ها (داروهای ضد اضطراب و خواب آور)
• داروهای ضد افسردگی
• داروهای ضد التهاب
• گلوکاگون (داروی هورمونی)

اگر این داروها یا داروهای دیگری که مصرف می کنید باعث بروز رفلاکس اسیدی می‌شوند، با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است لازم باشد دوز مصرفی شما را تغییر دهند یا درمان جایگزینی پیشنهاد کنند.

• کاهش استرس

استرس با افزایش رفلاکس اسیدی ارتباط مستقیم دارد. از این رو برخی تکنیک‌های کاهش استرس ممکن است به کاهش علائم رفلاکس معده نیز کمک کنند.

• یوگا
• مدیتیشن
• ورزش
• صحبت با دوستان، اعضای خانواده یا مشاور از جمله راهکارهای کاهش استرس هستند.
  
  
• حفظ وزن متعادل

چاقی یا اضافه وزن نیز می تواند موجب بروز رفلاکس اسیدی شود. وزن اضافی، به خصوص در اطراف شکم، می‌تواند فشاری مضاعف بر معده وارد کرده و باعث شود اسید به مری برگردد. گاهی اوقات، کاهش وزن می‌تواند به کاهش علائم رفلاکس کمک کند. 

روش‌های پیشگیری از رفلاکس اسیدی معده

برخی روش‌ها برای جلوگیری از رفلاکس اسیدی معده در شب به این شرح است:

• استفاده از بالش با ارتفاع بلندتر تا سرتان بالاتر از بدنتان قرار گیرد
• خوابیدن روی طرف چپ بدن
• خوردن وعده‌های غذایی کوچکتر و مکرر در طول روز
• امتحان کردن غذاهای مختلف
• جویدن آرام و کامل غذا
• خوردن غذا حداقل سه ساعت قبل از رفتن به رختخواب
• بهبود وضعیت بدنی (نحوه ایستادن، نشستن یا خوابیدن)
• ترک سیگار
• اجتناب از پوشیدن لباس‌های تنگ
• پیاده‌روی ملایم پس از شام

در صورتی که این نکات کمکی به بهبود رفلاکس شبانه شما نکرد با یک متخصص صحبت کنید.

دلایل رفلاکس معده

علت دقیق اینکه چرا رفلاکس معده اتفاق می‌افتد هنوز شناخته شده نیست، اما محققان چندین عامل را شناسایی کرده‌اند که می توانند در بروز این اتفاق تاثیر داشته باشند. این موارد عبارتند از:

• بارداری
• فتق
• خوردن برخی غذاها
• سیگار کشیدن
• نوشیدن الکل
• زخم معده
• عفونت باکتریایی معده
• افزایش برخی هورمون‌ها، مانند استروژن و پروژسترون

رفلاکس معده مشکلی شایع است که عوامل و راهکارهای درمانی متعددی دارد. در صورتی که به این عارضه مبتلا هستید، بهتر است قبل از هر چیز ابتدا با پزشک خود مشورت کرده و علت آن را بیابید تا بتوانید درمان مناسب خود را شروع کنید.

منبع: healthline