اینجا امن و امان است!

سهیلا رفیعی نژاد-«خبرجنوب»/ خانواده جمعی است که با هم زندگی می کنند و در حالت عادی تنش هم دارند؛ اما وقت بحران و شرایط حاد از جمله در شرایط جنگ، سیل و زلزله خانواده در دسترس ترین مجموعه ای هستند که می توانند زمینه همدلی و مقابله با آن شرایط را برای یکدیگر و بخصوص اعضای آسیب پذیرتر خانواده فراهم نمایند. خبرنگار«خبرجنوب» در همین خصوص در گفت و گو با چند خانواده با توجه به شرایط پیش آمده جنگی گفت و گو کرده است.

پدر یکی از این خانواده ها در مورد نقش حمایت های روحی روانی پدر به عنوان سرپرست خانواده می گوید: این روزها اعضای خانواده ها بخصوص کودکان و نوجوانان نیاز به حمایت بیشتری از سوی والدین دارند و من نیز سعی می کنم با روحیه دادن به خانواده ام شرایط سخت پیش آمده را پشت سر بگذاریم .

سعید که 44 سال سن دارد و صاحب یک دختر 18 ساله است عنوان می کند: در عین حال همه اعضای خانواده می بایست در تامین محیطی که استرس کمتری فراهم شود تلاش کنند.

 فاطمه همسر این آقای میانسال نیز به «خبرجنوب» درباره شرایط جنگی پیش آمده می گوید: از آنجا که خانواده های امروزی کم جمعیت هستند، باید سعی کنیم برای حمایت بیشتر با سایر بستگان نزدیک، مانند خواهر و مادر هم تعامل بگیریم و در همین باره دفعات تماس های خود من با آن ها بیشتر از قبل شده و اینطوری احساس آرامش  و امنیت بیشتری به آدم دست می دهد.

 محبوبه یکی از اعضای یکی دیگر از خانواده هایی که به نوعی نگران روزهای آینده و اتفاقات پیش رو هست نیز ایجاد همدلی را خیلی مهم می داند. او نیز به «خبرجنوب» می گوید: استرس دادن از سوی برخی بستگان جالب نیست؛ اما اینکه مراقب هم باشیم و فشار روانی کمتری را وارد کنیم می تواند کارساز باشد؛ آن هم در این روزها که تهران وضعیت بدی دارد و ما هم در شیراز نگران هستیم که هموطنان مان چه می شوند و خودمان هم نکند در خطر باشیم.

دختر 21 ساله خانواده ای که محبوبه مادر آن است و در شیراز ساکن هستند نیز از استرسی که با مدیریت مادرش خیلی کمتر شده صحبت می کند. ساره می گوید: خیلی وقت ها مادرم مدیریت بحران را بر عهده دارد و پدر هم کنار او همکاری می کند. اما این روزها مادرم اوقات متنوعی را با کارهای مختلف برای ما بوجود آورده و وقتی موشک رد می شود یا صدای پدافند می آید هم دست من را می گیرد و با همدلی می خواهد نترسم. از این قبیل خانواده ها در شهر و استان مان بسیارند که هر کدام از اعضا به نوبه خود با همدلی سعی می کنند این شرایط را با کمترین فشار روانی پشت سر بگذارند.   

اما استاد تمام دانشگاه شیراز نیز در این خصوص به «خبرجنوب» می گوید: در شرایط بحرانی مانند جنگ، معمولا مشکلات و اختلافات اولیه در بین زوجین و دیگر اعضا کنار می رود و افراد به عنوان یک تیم کار می کنند.

دکتر حبیب هادیان فرد اضافه می کند: علت این است که وقتی مسئله جدید و بحران پیش می آید شرایط عادی تغییر می کند و  افراد باید برای حل مشکل و بحران جدید همفکری کنند.

در شرایط جنگی خانواده ها چگونه با هم برخورد کنند؟

این استاد تمام روانشناسی دانشگاه شیراز می گوید: اولین توصیه ای که به خانواده ها در شرایط فعلی داریم این است که هر نوع نگرانی که قبلا داشته و با بخاطر آن دچار اختلاف بوده اند را در حال حاضر کنار بگذارند و سعی کنند جو صمیمانه ای با گفت و گو بوجود بیاورند.

دکتر هادیان فرد تصریح می کند: خانواده ها در این شرایط اگر مطلوب عمل نکنند، ممکن است برخی اعضا آسیب ببینند. در بحران ها ممکن است اتفاقات ناگهانی بیفتد و در آن لحظات خانواده ها باید خوب عمل کنند. یعنی خانواده ای که با هم حرف نمی زنند، باید در بحران و شرایط فعلی روابط شان را اصلاح کنند، چرا که فعلا مشکل بزرگ تری است که باید به آن برسند.

عضو هیات علمی دانشگاه شیراز در گفت و گو با «خبرجنوب» در خصوص نحوه برخورد خانواده ها با هم در شرایط جنگی می گوید: اعضا باید در خانواده امکان گفت و گو، تبادل نظر و هم فهمی را ایجاد کنند. تعارضات قبلی را کنار بگذارند تا بتوانند با هم گفت و گو نمایند، تا با بحران بتوانند مقابله کنند. دکتر هادیان فرد اضافه می کند: بحران می تواند در بروز زلزله و لحظه ای باشد که بمب زده می شود و افراد باید به نوعی با یکدیگر همدلی کنند تا عملکردشان هم  در برخورد با آن شرایط بهبود یابد.

قبل از بروز اتفاق بد در خانه برنامه ریزی کنیم

استاد تمام روانشناسی دانشگاه شیراز می گوید: معمولا وقتی میزان اضطراب بالا می رود افراد و اعضای خانواده دستپاچه می شوند و به همین دلیل ما از قبل اینکه وارد بحران شویم باید پیش بینی کنیم؛ اول این که اعضای خانواده باید در این باره با هم گفت و گو نمایند که اگر اتفاق بدی افتاد چکار کنند و حتی در این باره برنامه ریزی نمایند.  

دکتر هادیان فرد اضافه می کند: به منظور مدیریت اوضاع و کاهش اضطراب در شرایط فعلی حتی باید در این خصوص هم برنامه بریزیم که اگر خانه کناری ما مورد حمله قرار گرفت چکار کنیم، همینطور اگر در محله و شهرمان اوضاع وخیم شد چه فعالیت هایی را باید انجام دهیم. اینکه اصلا در شرایط فعلی در صورت بروز خطر به کجای خانه پناه ببریم و اگر قرار بر تخلیه فوری منزل شد چه کسی کودک را بغل کند و به بیرون ببرد، همینطور چه کسی کوله پشتی که از قبل آماده کرده اید را بردارد.

او همچنین می گوید: حتی در این باره صحبت نماییم که مثلا اگر یک هفته آذوقه به دست مان نرسید چکار کنیم و بعد بنشینیم برای این ها راه حل بیان نماییم و پیشنهاد دهیم. دکتر هادیان فرد اضافه می کند: البته راه حل های پیشنهادی برای خانواده های مختلف می تواند متفاوت باشد.

به جای هیجان زدگی درست عمل کنیم

این استاد تمام دانشگاه شیراز اضافه می کند: مهم ترین مسئله ای که باید به آن در شرایط بحرانی و جنگی توجه ویژه شود این است که به جای جیغ و داد و هیجان زدگی از قبل از نظر فکری برنامه ریزی نماییم؛ وگرنه هیچ اقدام درستی هنگام بروز بحران انجام نخواهیم داد.

 او می گوید: علاوه بر این می بایست کارهایی را انجام دهیم که  میزان اضطراب و افسردگی مان خیلی زیاد نشود. در این باره از اخبار منفی مقداری فاصله بگیریم و بگوییم ما که بحران را انتخاب نکرده ایم، بحران ما را انتخاب کرده و به جای اینکه بخواهیم تسلیم شویم مقداری با توجه به توان مان توانمند ترعمل کنیم. مثلا می توانیم از قبل از شهر بیرون برویم و مثلا مقداری را پیاده روی کنیم و همینطور یک نوع خودگویی (با خود حرف زدن) مثبت داشته باشیم.

این روزها خواب کافی داشته باشید

دکتر هادیان فرد اضافه می کند: اعضای خانواده قبل از وقوع بحران به توانمندی های خود فکر کنند و بر اساس آن ها برنامه ریزی نمایند؛ همچنین توصیه می شود افراد و اعضای خانواده ها خواب کافی داشته باشند چرا که افرادی که خسته بوده و تغذیه مناسبی نداشته باشند، انرژی و سلامت و استراحت خود را مدیریت ننمایند، موقع بحران هم خوب عمل نمی کنند.

ما در کنار هم هستیم و باهم در برابر بحران عمل می کنیم

استاد تمام دانشگاه شیراز در ادامه با اشاره به شرایط موجود توجه بیشتر به کودکان و ایجاد آرامش در آن ها را ضروری می داند و می گوید: اگر مادر بترسد بچه دو برابر او احساس ناامنی و ترس می کند؛  به همین دلیل به جای ایجاد ترس در بین بچه ها، یک مقدار هم حس خوب ایجاد نماییم و بگوییم ما در کنار هم هستیم و با هم در برابر بحران عمل می کنیم.

دکتر هادیان فرد برای آرامش ملت، شهر و هوطنان مان ابراز امیداوری می کند و می گوید: آرزویمان این است که خاری در پای هیچکس نرود؛ اما دنیا پر ازخار است و باید یاد بگیریم در خارها راه برویم.