مترجم: سیما زعفرانچی- «خبرجنوب»/ در نکوهش اینترنت و فضای مجازی زیاد خوانده و شنیده ایم. اینترنت غالبا به دلیل بروز گسترده تنهایی و افسردگی، مشکلات اجتماعی کودکان و ایجاد تصویرهای غیرواقعی از زندگی و انسان سرزنش شده است.

طبق گزارش یک مرکز تحقیقات در ایالات متحده، برخی مطالعات ارتباطی بین استفاده از رسانه‌های اجتماعی و مشکلات سلامت روان پیدا کرده‌اند. یک مطالعه بر روی نوجوانان نشان داد که گذراندن بیش از سه ساعت در روز در رسانه‌های اجتماعی ریسک اضطراب و افسردگی را افزایش می‌دهد و یک سوم از نوجوانان گفتند که حس «اعتیاد» به رسانه‌های اجتماعی دارند. همچنین چندین مطالعه نشان داد که برای بزرگسالان مبتلا به افسردگی، محدود کردن استفاده از رسانه‌های اجتماعی می‌تواند موجب بهبود علائم آنها شود.

یافته‌های تحقیقات جدید

با این حال، یک مطالعه منتشر شده در سال 2024 به نتایج مثبت‌تری رسیده است. پژوهشگران اشاره کرده‌اند که تحقیقات قبلی به دلیل کلی بودن نتایج، نحوه انجام تحقیقات و انتخاب جامعه هدف مورد انتقاد قرار گرفته است. بسیاری از این مطالعات تنها بر روی جوانان متمرکز بودند و طیف سنی وسیع‌تر را نادیده گرفتند، همچنین بیشتر آن تحقیقات کوتاه‌مدت بوده و در محدوده جغرافیایی محدودی انجام شده بودند. این مطالعه بزرگ مقیاس، که در یک بازه زمانی طولانی‌تر و با دامنه جغرافیایی گسترده‌تری انجام شد، سعی کرد این نگرانی‌های روش‌شناسی را برطرف کند و نتایج شگفت‌آوری به دست آورد.

در این تحقیق، پژوهشگران بیش از 2.4 میلیون نفر را مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که سپری کردن وقت در اینترنت با افزایش افسردگی یا اضطراب مرتبط نیست. در واقع، آنلاین بودن می‌تواند واقعاً تأثیرات مثبتی داشته باشد. این مطالعه نه تنها جمعیت بیشتری را مورد بررسی قرار داد، بلکه شامل دامنه جغرافیایی وسیع‌تری از شرکت‌کنندگان بود و به جای تمرکز بر کشورهای انگلیسی‌زبان که معمولاً در انجام تحقیقات رایج است، مردم 168 کشور را مورد بررسی قرار داد.

علاوه بر این، داده های این مطالعه در یک بازه زمانی 16 ساله جمع‌آوری و بررسی شد. پس از بررسی مولفه های درآمد، وضعیت شغلی، تحصیلات و مسائل بهداشتی، پژوهشگران دریافتند که افرادی که به اینترنت دسترسی داشتند، رضایت بیشتری از زندگی داشته و با بیان تجربه‌های مثبت و معنادارتر از زندگی اجتماعی خود بیشتر راضی بودند. به عبارت دیگر، استفاده از اینترنت به طور مثبتی نشانگر رفاه در زندگی بود.

همچنین، مطالعات تازه دیگری نیز دریافته‌اند که اضطراب و افسردگی با مدت زمان آنلاین بودن مرتبط نیستند. یک مطالعه بر روی تقریباً 600 نوجوان نشان داد که آنلاین بودن، به ویژه استفاده از رسانه‌های اجتماعی در جوانان، موجب ابتلا به افسردگی شدیدتر نخواهد شد. گاهی برعکس آن صحیح است؛ یعنی افسردگی در نوجوانان می تواند منجر به استفاده بیشتر آنها از رسانه‌های اجتماعی شود.

جدیدترین گزارش موسسه بهداشت عمومی ایالات متحده نیز نشان داد که اکثریت نوجوانان و جوانان احساس می‌کنند از طریق رسانه‌های اجتماعی بیشتر با دوستان خود در ارتباط هستند و تقریباً سه چهارم افراد گفته‌اند که احساس می‌کنند رسانه‌های اجتماعی به آن‌ها فضایی می‌دهد که بتوانند جنبه خلاق خود را نشان داده و احساسات و دیدگاه های خود را بهتر بیان کنند. استفاده از اینترنت همچنین احساس تعلق را افزایش می‌دهد و به افراد کمک می‌کند تا جامعه‌ای بیابند که در آن احساس درک شدن می‌کنند.  

همه چیز به تعادل باز می گردد

پس، تکلیف چیست؟ به‌روزرسانی  2024 تحقیقات در مورد مزایا و معایب اینترنت نشان می‌دهد که برای اکثر کاربران اینترنت، حس جامعه‌ای که در فضاهای آنلاین پیدا کرده‌اند خوب و مثبت است. اما حتی یک چیز خوب نیز اگر بیش از حد مورد استفاده قرار بگیرد، دیگر مفید نیست. اگر استفاده از اینترنت مانع از برقراری ارتباطات شخصی می‌شود، خواب کافی را مختل می‌کند یا عملکرد تحصیلی یا شغلی را به طور منفی تحت تأثیر قرار می‌دهد، معایب آن از مزایای آن بیشتر خواهد بود.

کاربران می‌توانند مرزهای سالمی برای توازن فعالیت‌های آنلاین و آفلاین خود در نظر بگیرند و ارتباطات حضوری و مجازی خود را در کنار یکدیگر پرورش دهند. اگر اینستاگرام شما را دیر به کار می‌رساند، شما را پشت میزتان خواب‌آلود می‌کند، یا باعث می‌شود شریک زندگی‌تان احساس کند که نادیده گرفته می‌شود، این نشانه‌ای است که تعادل زندگی آنلاین و آفلاین در حالت مناسبی قرار ندارد.

همچنین چگونگی استفاده از زمان در فضای آنلاین نیز اهمیت ویژه ای دارد. داشتن و افزایش سواد رسانه‌ای برای تشخیص واقعیت از نظریات و مطالب ساختگی به خصوص در عصر هوش مصنوعی بسیار ضروری است.

اگر استفاده از اینترنت و آنلاین بودن شما را به احساس بدتری در مورد خود می رساند یا اضطرابتان را بیشتر می کند، این نشانه‌ای است که جامعه مجازی یا پلتفرمی که در آن حضور دارید ممکن است مفید نباشد. همه ما قدرت انتخاب جوامع مجازی که در آن شرکت می‌کنیم را داریم بنابراین با دقت کردن در مورد زمان و نحوه استفاده از اینترنت می‌توان اطمینان حاصل کرد که مزایای استفاده از امکانات عصر جدید، بیشتر از معایب آن خواهد بود.

منبع: psychologytoday