آزار سپیدمویان در سایه خلأ قانونی

سهیلا رفیعی نژاد-«خبرجنوب»/ در گذشته خانواده ها به صورت گسترده زندگی می کردند به نحوی که پدر، مادر، فرزندان، پدربزرگ و مادربزرگ در یک خانه به سر می بردند و امکان حمایت از سالمند بیشتر فراهم بوده است. اما در حال حاضر با وجود خانواده های هسته ای، با کاهش حمایت اجتماعی از سالمند مواجه هستیم. این وضعیت زمینه بروز سالمندآزاری را به نحو موثری افزایش داده و به همین دلیل همه باید نسبت به قضیه حساس شوند، تا در حد توان از سالمندآزاری و یا سوءاستفاده از افراد مسن پیشگیری گردد.

رییس اداره اورژانس اجتماعی و بازتوانی اعتیاد بهزیستی فارس در این خصوص به «خبرجنوب» می گوید: ما چون جامعه ای در حال حرکت از سبک زندگی سنتی به زندگی مدرن هستیم، شاهد یک سری تغییرات در ساختارهای جامعه و خانواده می باشیم که احتمال بروز سوءاستفاده از سالمند و غلفت از نیازهای او را افزایش می دهد. دکتر اعظم فرمانی اضافه می کند: البته متناسب با فرهنگ، هنوز احترام و حمایت از سالمند در بین درصد قابل توجهی از خانواده ها در استان وجود دارد، اما این امر در حال کمرنگ شدن است و باید به دنبال راهکارهایی برای کاهش سالمندآزاری ها در فارس بود.

 این مقام مسئول بهزیستی فارس می گوید: از سوی دیگر فشارهای اقتصادی  و مالی امکان مراقبت از سالمندان به خصوص فرد بیمار و  نیازمند به مراقبت ویژه را کاهش داده و حتی برخی فرزندان برای دستیابی به دارایی فرد سالمند از او سوءاستفاده می نمایند و به رفع نیازهای او هم توجه نمی کنند.

 مراقبان آموزش لازم را برای رفع نیازهای سالمند ندیده اند

فرمانی اضافه می کند: نگهداری از سالمند به خصوص آن هایی که مبتلا به آلزایمر و پارکینسون هستند سخت تر از حالت معمول می باشد و معمولا مراقبان آموزش کافی ندیده اند و این باعث می شود نتوانند از او به حد مطلوبی مراقبت کنند و آگاهانه و یا نا آگاهانه از نیازهای سالمند غافل شوند و او مورد آزار قرار گیرد.

رییس اداره اورژانس اجتماعی و بازتوانی اعتیاد بهزیستی فارس با اشاره به بحث انزوای اجتماعی و تنهایی سالمندان نیز می گوید: برخی سالمندان تنها زندگی می کنند و حتی ممکن است دوستان و خانواده از آنها اطلاعی که باید را نداشته باشند و این افراد مسن بیشتر در معرض سوءاستفاده قرار می گیرند.

 فرمانی اضافه می کند: ضعف قوانین و سیستم های حمایتی نیز نگران کننده است؛ در جامعه ای که قوانین مشخص و سختگیرانه ای برای نحوه برخورد با سالمند و کسی که به سالمند آزار رسانده است وجود دارد میزان سالمند آزاری کاهش پیدا می کند.

در واقع وقتی سیستم های حمایتی قوی برای حمایت از افراد مسن وجود داشته باشد، میزان سالمند آزاری به نحو محسوسی کمتر می شود.

 او می گوید: با توجه به اینکه جمعیت به سمت سالخوردگی دارد پیش می رود و در عین حال زیرساخت ها برای حمایت از سالمندان وجود نداشته باشد، احتمال غلفت از نیازهای این افراد افزایش می یابد.

 فرمانی همچنین عنوان می کند: بحث نگرش های منفی و تبعیض سنی نسبت به سالمندان نیز مطلوب نیست و وقتی در جامعه ای سالمند به عنوان یک بار اقتصادی، یا فردی غیرمولد دیده می شود احتمال سوءاستفاه و غلفت از نیازهای او بیشتر می شود.  

او می گوید: هر فرد بالای65 سال به عنوان سالمند تلقی می شود  و هر گونه آزار جسمی، جنسی، روانی و یا غلفت از نیازهای او سالمندآزاری محسوب می گردد. بی توجهی، تحقیر، توهین و تهدید جزو آزارهای روانی و بیشترین نوع سالمندآزاری است که در کشور و استان دیده می شود.

این نوع رفتارها بر اعتماد به نفس و روان فرد سالخورده تاثیر می گذارد و او را به سمت اضطراب و افسردگی پیش می برد.

رییس اداره اورژانس اجتماعی و بازتوانی اعتیاد بهزیستی فارس اضافه می کند: افراد در صورت مشاهده سالمندآزاری می توانند با خط 123 (اورژانس اجتماعی) تماس بگیرند همکاران ما بعد از دریافت تماس، متناسب با فوریت موضوع تیم های خدمات سیار به محل اعزام می کنند و روانشناس و مددکار خدمات لازم را برای کاهش بحران و حمایت از سالمند ارایه می دهند.

 فرمانی می گوید: در این موارد پرونده تشکیل می شود و خدمات لازم در مدت زمان مورد لزوم به آن ها داده می شود؛ همچنین در صورت شدید بودن مورد سالمندآزاری به مراجع قضایی ارجاع می گردد.

تقویت قوانین حمایت از سالمندان

فرمانی در بحث پیشگیری از سالمندآزاری  نیز عنوان می کند: تقویت قوانین حمایتی اهمیت بسزایی در این باره دارد و وقتی این قوانین را  به اجرا می گذاریم، به کاهش سالمندآزاری کمک بسزایی می کنیم.

آموزش به خانواده ها و مراقبان سالمندان

این دکترای روانشناسی بالینی در ادامه با اشاره به اهمیت آموزش ها در کاهش سالمند آزاری ها، می گوید: آموزش به خانواده و مراقبان افراد مسن بسیار مهم است؛ افراد باید با توجه به شرایط و یا بیماری سالمند خود با نیازهای او آشنا باشند، تا حمایت بهتری از سالمند نمایند.

 فرمانی تصریح می کند: وقتی حمایت اجتماعی و بحث پیشگیری از انزوای سالمند را در سطح خانواده ها و استان داشته باشیم آنها کمتر درگیر انزوا می شوند و احتمال سوء استفاه از سالمندان کاهش می یابد.

حمایت های مالی از خانواده های دارای سالمند با نیازهای ویژه

این مقام مسئول بهزیستی فارس در ادامه همچنین بر ضرورت حمایت های مالی از خانواده های با سالمندان بیمار و یا شرایط ویژه تاکید می کند و می گوید: حمایت های مالی به خصوص از سالمندانی که دچار نیازهای ویژه و بیمار هستند در پیشگیری از سالمندآزاری ضروری است.  

خانواده ها دانش شان را درباره دوره سالمندی افزایش دهند

فرمانی همچنین در خصوص دیگر راهکار پیشگیری از سالمندآزاری عنوان می کند: توصیه ما این است که افراد و خانواده ها سالمندی را به عنوان یک دوره مهم زندگی در نظر بگیرند. دانش شان را در این مورد افزایش دهند که مثلا چه نیازهایی سالخوردگان از نظر جسمی و روانی دارند و بطور کلی هم مسوولیت پذیری شان را در مقابل سالمند افزایش دهند.

در این خصوص مردم فارس اگر موردی مبنی بر سالمندآزاری مشاهده  کردند هم  با خط 123 تماس بگیرند.