یادداشت| فصل مردم‌ باوری

محمدابراهیم انصاری‏‌لاری، استاندار فارس در دولت خاتمی/ سخنان رئیس‌جمهور در مراسم تنفیذ حاوی نکات بسیار مهم و کلیدی بود. به‌خصوص وقتی رشته کلام از محدوده متن فراتر می‌رفت و چارچوب پیش‌نوشته‌ها را رها می‌کرد؛ سخنان ایشان جذاب‌تر و شنیدنی‌تر می‌شد. هرچند روح کلی نطق ایشان از رویکردی کاملاً مردمی برخوردار بود، اما دو فراز درخشان سخنان رئیس‌جمهور زمانی بود که رضایت مردم را شاخص موفقیت دانست و نیز جایی که رای ندادن انبوه ایرانیان را از سر دغدغه تغییر برای ایران اعلام کرد. این نوع توجه به مردم که به‌کلی با مردم‌داری مرسوم و رایج متفاوت است را باید «مردم‌باوری پزشکیان» دانست.

آنچه در طول سالیان اخیر به‌خصوص در دوره هرچند کوتاه اما پرخسارت حاکمیت یکدست به صورت شگفت‌انگیز و معناداری به حاشیه رانده شد و سعی بر فراموشی و تغافل از آن می‌شد. «مردم‌باوری» غیر از «مردم‌داری» است. مردم‌داری شیوه‌ای است که بسیاری از سیاستمداران و دولتمردان برای کسب محبوبیت و فراز آمدن بر قدرت یا فرار از مسئولیت و پنهان کردن شکست‌ها و ناکامی‌ها در هنگام قدرت بدان متوسل می‌شوند و این شیوه می‌تواند غالباً به دروغ و فریب و ریا آلوده شود. اما مردم‌باوری یک فرهنگ است که دروغ و فریب و تظاهر در آن راهی ندارد. یک سیاستمدار و یا یک دولت مردم‌دار فقط آن دسته از مردمی را به رسمیت می‌شناسد که هوادار و طرفدار او باشند، در راهپیمایی‌ها و مناسبت‌های رسمی و آیینی که او دعوت می‌کند، شرکت داشته باشند و آنها را صرفاً برای تایید و تصویب و تکبیر گفته‌ها، برنامه‌ها و قطعنامه‌های خود می‌خواهد.

اما سیاستمدار مردم‌باور همه مردم را ارج می‌نهد، همه مردم را باور دارد و مردم را برای پرسش‌وپاسخ، نقد و نظارت و چون‌وچرا هم می‌خواهد و خود را در برابر همه مردم پاسخگو می‌داند.

پزشکیان رضایت همه مردم را می‌خواهد و نه‌فقط آنهایی را که به او رای دادند و نه‌فقط آنها که در انتخابات شرکت کرده‌اند؛ بلکه به دغدغه بیش از پنجاه درصدی که نیامدند و رای ندادند نیز عمیقاً باور دارد و خود را در برابر آنها مسئول می‌داند و از قضا مردم‌باوری او نیز ریشه در آموزه‌های دینی دارد و این سخن عمیق و ظریف امام‌علی را به یاد می‌آورد که فرمود: «عنوان العقل مداراه الناس» و این سخن پیامبر(ص) که فرمود: «مداراه الناس نصف الایمان».

در هر دوى این عبارت‌ها، از «ناس» یعنی مردم سخن به میان آمده است. نفرموده‌اند «مداراه المسلم» یا «مداراه المومن». 

مدارا با مردم نشانه عقلانیت و معادل نصف ایمان محسوب شده است. پرپیداست که مدارا با مردمی موضوعیت دارد که با ما متفاوت‌اند، چه در اندیشه‌ها و سلایق و چه در شیوه زندگی؛ وگرنه، مدارا با مریدان، پیروان و مطیعان که موضوعیتی ندارد. آنها همیشه هستند و با یک اشاره به سر خواهند دوید. مدارا در قاموس فرهنگ مردم‌باوری است که معنا پیدا می‌کند. در شیوه‌های مرسوم مردم‌داری کافی است به هر روشی ولو غیراصیل و به هر راهی ولو پرفریب مردم را برای مدتی داشته باشی، تا زمانی که به آنها نیاز داری و بعد می‌توانی رفتاری حتی کاملاً مغایر و برعکس هم با آنها داشته باشی. چگونگی برخورد با زنان و دختران به‌اصطلاح بدحجاب و یا بی‌حجاب را در ایام انتخابات و پیش و پس از آن به یاد بیاوریم که نمونه کوچک اما بارز و روشن از مردم‌داری غیراصیل و فریبکارانه است.

پزشکیان در اولین نطق رسمی خود در محضر رهبر انقلاب و کثیری از مسئولان کشوری و لشکری و در برابر میلیون‌ها ایرانی که تماشاگر این مراسم بودند، به‌درستی بر رضایت مردم انگشت گذارد و دغدغه انبوه ایرانیانی که رای ندادند را به رسمیت شناخت و طرفه اینکه رهبری انقلاب نیز این گفته‌ها را «عمیق، درست و از سر ایمان و صداقت» رئیس‌جمهور ارزیابی کردند.

آری؛ فصلی جدید آغاز شده است، فصل بازگشت صادقانه به مردم و رویکرد عادلانه و خردمندانه در حکمرانی...