پُرکردن چاههای غیر مجازی تدبیری برای نجات سفره های آب زیر زمینی فارس

به گزارش سایت خبر جنوب ، افزایش بی‌رویه چاه‌های غیرمجاز و فعالیت آن موجب شده تا همین چند سال پیش سالانه سطح سفره‌های زیرزمینی استان بویژه در دشت های شرق فارس بیش  ۱۵ سانتیمتر پایین‌تر رود، این دشت ها سال‌ها پیش دشت ممنوعه اعلام شد اما استفاده بی‌رویه از سفره ها ادامه یافته و دشت ها  در معرض خطر تبدیل به دشت‌ ممنوعه بحرانی قرار گرفت.

کشاورزی در استان فارس  حجم زیاد و حتی تا ۸۷ درصد مصرف آب استان   را به خود اختصاص داده و  این در حالی است که خشکسالی از مدت‌ها پیش استان را مورد تهدید قرار داده و در سال‌های اخیر  کاهش بارش‌ها امکان رهایی از این وضعیت را تاکنون غیر ممکن ساخته است.

بر اساس آمارهای موجود د سهم بخش‌های مختلف استان فارس از منابع آبی استان  پس از پایش های صورت گرفته در سطح استان فارس مشخص شده  که ۸۷ درصد از آب‌های زیرزمینی استان در بخش کشاورزی، ۱۰ درصد در بخش بهداشت و شرب، دو درصد در بخش صنعت و خدمات و یک درصد در حوزه فضای سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تداوم استفاده از چاه‌های غیرمجاز و  مدیریت نامناسب مصرف در چاه‌های مجاز از سوی کشاورزان می‌تواند وضعیت را بیش از گذشته بغرنج‌تر کند و ضروری است که دستگاه‌های اجرایی اقدام اساسی در این زمینه صورت دهند.

آمارهای اعلامی در مورد وجود و فعالیت چاه‌های غیرمجاز در استان متفاوت  است، برخی آمارهای غیر رسمی از وجود چاه‌های غیرمجاز حتی تا  پنج هزار  حلقه در استان  حکایت دارد  و در مقابل آمارهای رسمی تعداد این چاه‌ها را بسیار کمتر از این تعداد ذکر می‌کند.

مدیران شرکت آب منطقه ای فارس معتقدند  جلوی حفر چاه‌های غیرمجاز در استان  گرفته شده و در یکسال گذشته بیش از 2 هزار حلقه چاه در این استان پر شده است و طبق برنامه‌ریزی بعمل آمده نسبت به انسداد مابقی چاهها  اقدام خواهد شد.

به گفته این مسوولان استان فارس جزو معدود استان‌هایی در سطح کشور است که در زمینه انسداد چاه‌های غیرمجاز موفق عمل کرده است.

کارشناسان آب و خاک در استان فارس  با اشاره به اینکه با برداشت بی‌رویه از منابع آب‌های زیرزمینی در سالیان گذشته آب چند سال آینده را نیز مصرف کرده‌ایم، معتقدند : برای به تعادل رساندن مصرف آب زیرزمینی باید از بروز مشکل برای آینده فرزندانمان جلوگیری کرد. 

انسداد چاه‌های غیر مجاز و صرفه‌جویی میلیون‌ها مترمکعب آب در فارس 

مسوولان امور آب در استان می‌گویند که با تشدید اقدامات نظارتی از سال گذشته تاکنون دهها چاه غیر مجاز بویژه در دشت های شرق و شمال فارس  مسدود شده و با این اقدام از هدر رفت میلیون‌ها متر  مکعب آب زیرزمینی در استان جلوگیری شده است.

 مدیر عامل شرکت آب منطقه ای فارس از پُر و مسلوب المنفعه شدن نزدیک به ۲هزار حلقه چاه غیر مجاز در ۹ماهه  سال گذشته  خبر داد و گفت:با همکاری دادگستری استان و طی مراحل قضایی باهمراهی نیروی انتظامی این اقدام با موفقیت انجام شد.

  سیاوش بدری   در این باره افزود: پُر شدن این تعداد چاه در ۹ماهه اول سال ۱۴۰۲ در قالب پروژه انسداد چاه‌های بدون پروانه یکی از مهمترین پروژه‌های طرح احیا و تعادل بخشی عملیاتی شده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای فارس ادامه داد: چاه‌های پر شده در ۱۳۴ محدوه مطالعاتی از ۶۰۹ محدوده مطالعاتی در فارس قرار دارد و انسداد آنها سبب می‌شود حجم قابل توجهی از منابع آب در آبخوان‌های زیرزمینی ذخیره بماند.

وی به تاکید و دستور محمد هادی ایمانیه استاندار فارس به فرمانداران اشاره کرد و افزود: همه فرمانداران به همکاری با منابع آب شهرستان‌ها ملزم شده‌اند و برای پُر کردن سالیانه ۱۵درصد از تعداد چاه‌های غیرمجاز موجود در حوزه عملکرد شهرستان مربوطه متعهد شده‌اند.

بدری با اشاره به تأثیر چاه‌های غیر مجاز و آسیب‌های که به منابع آب زیر زمینی وارد می‌شود گفت: وجود تعداد زیادی از چاه‌های غیرمجاز در استان سالانه خسارات جبران ناپذیری بر منابع آبی و سفره‌های زیرزمینی استان وارد می‌کند، با توجه به ادامه خشکسالی‌ها در استان باید در این بخش با جدیت بیشتری وارد شد تا جلوی هرگونه سوء استفاده های مربوط گرفته شود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای فارس اضافه کرد: برداشت‌های غیر مجاز با احتساب کاهش چشمگیر نزولات آسمانی وضعیت آب‌های زیرزمینی طی سال‌های گذشته را بشدت شکننده و آسیب پذیر کرده؛ سطوح تراز آب زیر زمینی دشت ها افت کرده و این روند در دهه گذشته، به دلیل افزایش خشکسالی‌ها بیشتر شده است.

بدری ادامه داد: استحصال بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی از طریق اضافه برداشت چاه‌های پروانه‌دار و نیز چاه‌های غیرمجاز از جمله دلایلی است که باعث شده منابع آب زیرزمینی کاهش یابد، زمین در بسیاری نقاط استان فارس دچار فرو نشست شده، تنش ناشی از کمبود آب گریبانگیر بسیاری از نقاط از جمله مناطق شرق و جنوب شرق استان شود که نمونه بارز آن خشک شدن تالاب‌ها و عرصه آبی و مهم استان است.

در عین حال با اینکه در سال‌های اخیر اقدامات خوبی در زمینه جلوگیری از حفر و فعالیت چاههای غیر مجاز در استان صورت گرفته اما حفاظت از منابع آبی بویژه سفره‌های زیرزمینی نیازمند توجه بیشتر و استفاده از ابزارها و روش‌های مختلف حفاظتی، مدیریتی و اقدامات فرهنگی دارد.

به اعتقاد کارشناسان : تلاش‌های گسترده‌ای از چندین سال‌پیش برای جلوگیری از حفر چاه‌های غیرمجاز در استان صورت گرفته ولی هنوز  این چاه‌ها به صورت کامل مهار و مسدود نشده است.

به اعتقاد این کارشناسان ، کاهش بارش‌ها، تداوم خشکسالی و نبود منابع آب کافی برخی کشاورزان استان را به حفر و استفاده از چاه‌های غیرمجاز ترغیب می‌کند.

 برای موفقیت کامل در انسداد چاه‌های غیرمجاز در مرحله اول باید آب مورد نیاز کشاورزان  تامین شود و  در غیر این‌صورت انسداد چاه‌ها موقتی خواهد بود.

 برخی از چاه‌ها هم که بصورت مجاز مورد استفاده قرار می‌گیرد هم  می‌بایست تحت مدیریت مصرف قرار گرفته و حساب و کتابی در میزان برداشت آب وجود داشته باشد.

 مصرف بی‌رویه آب از سوی شهروندان، هدر رفت آب در بخش کشاورزی، کمبود منابع آب‌های زیرزمینی ناشی از کمبود بارش و استفاده بی‌رویه کشاورزان، ساماندهی نشدن چاه‌های غیرمجاز و تحقق نیافتن برنامه تغییر الگوی کشت از جمله عواملی هستند که موجب بروز و تشدید تنش‌های آبی و خشکسالی در استان فارس می‌شود که می‌بایست در این زمینه برنامه ریزی و اقدامات اساسی صورت گیرد .

تهیه و تنظیم : نیکنام خشنودی