غرش در شهر!

 فاطمه ایزدی/ اینجا شیراز است، شهری که با آلودگی صوتی، دست و پنجه نرم می‌کند و صدای ناهنجار بوق خودروها و غرش موتورسیکلت هایش در بسیاری از گذرها و خیابان ها جنگ اعصاب به راه انداخته است. حوالی سه راه احمدی، رو به روی بازار روز، فروشندگان فریاد می‌زنند و هر کس بلندتر داد و هوار بکشد، شانس بیشتری برای فروش دارد. شاگردان پاساژها و برخی دست فروش‌های دوره گرد، تمام صدایشان را در حنجره ریخته اند و برای معامله چند قلم جنس، خیابان را قبضه کرده اند. صدای بوق خودروها به فریاد فروشندگان گره خورده و بسیاری از عابران پیاده برای نجات از این صداهای ناهنجار به هدفون های خود پناه برده اند. چند خیابان آن طرف تر در دل دروازه کازرون اما آلودگی صوتی بی داد می‌کند. از صدای فریاد فروشندگان ماهی و میگو گرفته تا بوق خودروها و غرش هجوم موتورسیکلت ها در خیابان، تصویر آشنایی است که آرامش را از شهر و مردم گرفته است. خیابان زند اما در ساعت هایی از شبانه روز حال و هوای بدتری دارد. صدای بوق خودروی رانندگان بی اعصاب در ترافیک، امان شهروندان را بریده و بر اساس اطلاعات نظارت بر پایش محیط زیست، بیشترین تردد شهر شیراز در میدان نمازی، دروازه کازرون و چهار راه خلدبرین رخ می‌دهد و این مناطق، پرسرو صداترین نقاط شهر به شمار می‌روند.

 طبق مطالعات صورت گرفته در زمینه آلودگی صوتی، 30 نقطه کم تراکم و پر تراکم در شیراز، شناسایی و بررسی شده و می‌‌توان گفت که مهم ترین دلیل آلودگی صوتی در این شهر، ترافیک است.

نکته قابل تأمل این که بیشتر مراکز درمانی و اداری در مرکز شهر واقع شده اند و بوق زدن های بی جا، بیش از هر چیز امان بیماران، افراد ناتوان و رنجوری که برای معالجه به این بخش از شهر آمده اند را بریده است. مردمان شیراز و هر آن کس که روزانه، گذرش به این کلانشهر می‌افتد باید حجم بزرگی از صداهای گوش خراش را تحمل کنند و آلودگی های صوتی را روزانه تاب بیاورند.

سیستم های صوتی قوی و بوق های شیپوری، روی اعصاب مردم!

 در هر حال شیراز از نظر آلودگی صوتی وضعیت مناسبی ندارد و در این میان، عده ‌ای از شهروندان نیز عامدانه با نصب سیستم های صوتی قوی و بوق های شیپوری بر خودروهای خود، آرامش شهروندان را به هم می‌زنند.

احمد کوهی، یکی از تاکسیران های شیرازی که روزانه در سطح شهر تردد دارد انواع و اقسام آلودگی های صوتی را می‌شناسد، می‌گوید برخی رانندگان خودروهای شخصی، اگزوزهای خود را دستکاری می‌کنند و در حین سرعت، سوت های عجیب و غریب آنها گوش فلک را کر می‌کند. نصب بلندگو در خودرو و بوق شیپوری و اتوبوسی نیز این روزها بین برخی خودروها رایج شده چنانچه به گفته کوهی، همه این اقدامات موجب نارضایتی مردم از این دسته از متخلفان شده است. جالب اینکه این دسته از خودروها در جاده های بیرون از شهر نیز بی رحمانه، دست روی بوق می‌گذارند و بی آنکه فکر کنند موجب آزار افراد بیمار و ناتوان و یا زنان باردار می‌شوند، دست به ایجاد آلودگی صوتی می‌زنند و موجب رنجش دیگران می‌شوند. البته بنا به تاکید این تاکسیران شیرازی، خودروهایی که اقدام به دستکاری لوله اگزوز خود می‌کنند با دیدن پلیس از سرعت خود می‌کاهند تا این صداهای ناهنجار، آنها را به ورطه جریمه و انتقال پارکینگ نیندازد. او به مزاحمت ها و آلودگی صوتی وانت بارهایی که با نصب بلندگو، اقدام به فروش میوه و سبزی می‌کنند نیز اشاره می‌کند و می‌گوید برخی از رانندگان وانت ها با راه افتادن در کوچه ها و خیابان ها موجب نارضایتی مردم شده اند و برایشان اهمیتی ندارد که در چه ساعتی از شبانه روز با بلندگوهای خود آسایش مردم را به هم می‌زنند.

 کوهی، بخشی از آلودگی ‌های صوتی کلانشهر شیراز را به کارخانجات، صنایع و شرکت‌های خودروسازی ربط می‌دهد و تاکید می‌کند موتورسیکلت هایی که به تازگی، وارد کشور شده اند نیز صداهای ناهنجار تولید می‌کنند که علت اصلی آن، طراحی ضعیف موتور و عملکرد نامناسب برخی از قطعات آنهاست. حسین مهرآوران، کارشناس ارشد آلودگی صوتی نیز معتقد است خودروهای فرسوده، بیشترین سر و صدا را تولید می‌کنند و در واقع یکی از مهمترین منابع متحرک آلودگی صوتی در کلانشهرها هستند. به گفته مهرآوران به دلیل فرسودگی خودروهای قدیمی، سر و صدای اجزای مختلف آنها همچون موتور و اگزوز در حد بالایی قرار دارد و این سر و صدا بیشترین اثر را روی راننده و سرنشینان این خودروها می‌گذارد.

در نقاط نزدیک به واحدهای صنعتی سنگین، میزان آلایندگی صوتی بیشتر است

معاونت نظارت و پایش محیط زیست فارس هم تاکید می‌کند که بیشترین آلودگی های صوتی در کلانشهر شیراز در اثر تردد خودروها در مراکز شهر رخ می‌دهد. به گفته قاسم نهاوندی، در نقاط نزدیک به واحدهای صنعتی سنگین، میزان آلایندگی صوتی بیشتر است البته او به این نکته نیز اشاره می‌کند که آلودگی صوتی، یک تابع لگاریتمی‌است و سازمان محیط زیست برای پهنه ها و کاربری های مختلف، استانداردهایی تعریف کرده است. در واقع تراز متوسط استاندارد روزانه آلودگی صوتی بین ساعت ۷ تا ۲۲ در پهنه‌های مسکونی ۵۵ دسی‌بل و تراز متوسط استاندار شبانه آن بین ساعت ۲۲ تا ۷ - ۴۵ دسی‌بل است. در این استاندارد میزان حد مجاز تولید صدا در بزرگراه ها ۷۰ تا ۸۰ دسی بل آلودگی ایجاد می‌کند.

معاونت نظارت و پایش محیط زیست فارس معتقد است بخش عمده آلودگی هوا و آلودگی صوتی در کلانشهر شیراز ناشی از تردد منابع متحرک و وسایل نقلیه است. از دیدگاه این مسئول، جلوگیری از تردد خودروهایی که اقدام به نصب بلندگوهای قوی و بوق های نامتعارف کرده اند می‌تواند در کاهش آلودگی صوتی نقش داشته باشد.

وی با اشاره به وضعیت نامشخص کلانشهر شیراز نسبت به میزان آلودگی صوتی، تاکید می‌گوید کسانی که در مناطق تجاری تردد می‌کنند نباید انتظار داشته باشند میزان آلودگی صوتی در این نقاط با مناطق مسکونی، برابر باشد. به گفته او در مناطقی همچون دروازه کازرون به دلیل فعالیت مراکز تجاری و واحدهای صنفی در این نقطه، حد مجاز صدا بالاتر است. البته او یادآور می‌شود که انسان ها تا حدی می‌توانند آلودگی صوتی را تحمل کنند و اگر میزان این آلایندگی از حد بگذرد مشکلات روحی و روانی بسیاری برای شهروندان ایجاد خواهد شد.

تولید صدای ناهنجار و استفاده از بوق های نامتعارف، خلاف قانون است

در هر حال در قانون نیز برای آلودگی صوتی، مجازات تعیین شده و آن طور که رئیس پلیس راهور شیراز می‌گوید بر اساس آیین نامه اجرایی ماده ۲۹ قانون هوای پاک، تولید صدای نامتعارف یا ناهنجار از بوق های شیپوری، لوله اگزوز، سامانه های صوتی و بلندگوهای نصب شده در وسایل نقلیه و مانند آن اعمال قانون می‌شوند.

به گفته سرهنگ حمید کریمی‌ چنین خودروهایی به پارکینگ منتقل شده و پس از رفع نقص و بازگشت به حالت اولیه از پارکینگ آزاد خواهند شد. رئیس پلیس راهور شیراز به این نکته نیز اشاره می‌کند که استفاده از بوق های شیپوری، بادی و سایر بوق های موجود در بازار، آلودگی صوتی ناشی از سوراخ کردن اگزوز، برداشتن کاتالیزور و همچنین استفاده از بلندگوهای نامتعارف و استفاده از ابزاری که موجب آزار دیگران و حواس پرتی رانندگان می‌شود، خلاف قانون است و روزانه این دسته از متخلفان، اعمال قانون می‌شوند. هر چند به گفته رئیس پلیس راهور شیراز میزان چنین تخلفاتی نسبت به گذشته در این کلانشهر کاهش داشته است اما او به فعالیت برخی وانت بارهایی که در سطح شهر با نصب بلندگو، اقدام به آلودگی صوتی می‌کنند گریز می‌زند و می‌گوید شهرداری باید به تخلفات این دسته از وانت بارها رسیدگی کند. کریمی ‌به افرادی که با نصب بلندگوهای قوی و بوق شیپوری موجب آزار و اذیت دیگران می‌شوند هشدار می‌دهد که از این ابزار استفاده نکنند چرا که در صورت مشاهده، پلیس با آنها برخورد خواهد کرد.

در هر حال هر گونه تهدیدی علیه بهداشت و سلامت عمومی‌جامعه طبق قانون و محیط زیست، ممنوع است و اگرچه بسیاری از کارشناسان، راهکارهایی برای کنترل این معضل ارائه داده اند اما به نظر می‌رسد مهم ترین مسأله، فرهنگسازی است. علاوه بر این کارشناسان معتقد هستند تدابیری همچون ایجاد فضای سبز بعنوان دیوارهای شکننده صوتی، جلوگیری از تردد خودروهای سنگین، استفاده از پوشش گیاهی و عایق بندی ساختمان ها می‌تواند حجم زیادی از آلودگی های صوتی را کاهش دهد. آلودگی صوتی، دشمن پنهان روح و روان مردم است و بعد از آلاینده های شیمیایی، مهمترین آلاینده های هوا به شمار می‌آیند. برای اینکه مردم از فریادهای فروشندگان دوره گرد، صداهای مهیب وانت بارها و بوق های ممتد و اعصاب خردکن در امان بمانند، باید فرهنگسازی کرد و با برخورد با متخلفان، آب بر آتش صداهای ناهنجار ریخت.