در تو پیدا فَرّ ما، فرهنگ ما، آیین ما / از تو برپا، رایتِ دانایی و دانشوری

زینب دانشور- «خبر جنوب»/ زبان حلقه زنجیر ارتباط هاست که همچون گوهری ارزشمند پیوسته در معرض هجوم و تغییر است. در این میان زبان پارسی، شناسنامه و هویت مردمانی است که در تاریخ جایگاهی اعلی مرتبه دارند و نامشان با درخشان ترین اقوام گره خورده است. سرزمینی که گوهری یکتا به نام زبان پارسی را به دیرینگی هزاران سال در دل خود حمل کرده و سرآمد زبان های دنیاست. این درّ بی بدیل به خوبی توانسته اقوام مختلف با گویش های متفاوت را در کنار هم جمع و یکپارچه کند و ابزاری برای حفظ هویت اصیل این سرزمین باشد.

پارسی به حدی ارزشمند است که در سال 1872 توسط زبان‌شناسان و ادیبان اروپایی همراه با لاتین، یونانی و سانسکریت به عنوان یکی از «زبان‌های کلاسیک جهان» معرفی شد عنوانی که به زبانی تعلق می‌گیرد که باستانی و دارای ادبیات پرباری بوده و در آخرین هزاره به وجود آمدنش دچار دگرگونی‌های اندکی شده باشد.

۲۵ اردیبهشت در تقویم رسمی کشور به‌نام روز «پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی» نامگذاری شده و هر ساله با برپایی آیین هایی ضرورت حفظ و پاسداشت آن گوشزد می شود. در این روز و در سده های پیشین، یعقوب لیث صفاری بنیانگذار سلسله صفاریان، زبان فارسی را در کشور رسمی اعلام کرد. در پی آن فرهنگوران و ادیبان همت خود را برای حفظ این میراث به کار گرفتند تا از گزندها مصون بماند. حالا بخش بزرگی از اعتبار این زبان مدیون فردوسی شاعر نام آوری است که بلندترین منظومه شعری را به این زبان سروده و این اثر را از واژه های بیگانه بری کرده است.

جای تاسف است که امروزه با وجود اهمیت و ضرورت پاسداری از زبان به عنوان ابزار هویت ملی، به این مهم چندان وقعی نهاده نمی شود و به خصوص در دهه های اخیر مورد بی مهری زیادی قرار گرفته، اغراق نیست اگر بگوییم آسیب هایی بر پیکر این زبان وارد آمده است.

سال گذشته به همت اداره کل فرهنگ و ارشاد فارس و با حمایت های استاندار، شورای پاسداشت زبان فارسی در شیراز راه اندازی شد.

مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس در گفت و گو با «خبر جنوب» در خصوص عملکرد این شورا بیان کرد: شورای پاسداشت زبان فارسی با دبیری دکتر احمدوند معاونت فرهنگی وزارت ارشاد بعد از مدت ها و به صورت ویژه و جدی در سطح وزارت شروع به کار کرده است.

عکس:ساناز زارع

حمیدرضا قانعی با بیان این که این شورا با حضور دستگاه های متولی در حوزه پاسداشت زبان فارسی و مدیران کل فرهنگ و ارشاد به شکل ماهیانه در هر استان جلساتی برگزار می کند افزود: فارس نیز برای اولین بار این شورا را راه اندازی کرده است.

وی با اشاره به این که با رایزنی های صورت گرفته و با توجه به ظرفیت فارس در پیش بری حوزه زبان و ادبیات فارسی اجازه تشکیل شورا را در سطح بالاترین مقام اجرایی و به ریاست استاندار گرفتیم بیان کرد: اعضای شورا را ترکیب جامعی از اساتید دانشگاه و کنشگران میدانی حوزه پاسداشت طراحی کردیم افرادی چون نیروهای اصناف و شهرداری ها که در نامگذاری و نمادهای شهری نقش دارند نیز در این جمع فراخواندیم.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس ادامه داد: در این بین دانشگاه نقش جدی و پررنگی را ایفا می کند به خصوص دانشگاه شیراز به واسطه بخش زبان فارسی، به همین جهت از اساتید مطرح این دانشگاه دکتر نیری و دکتر مرادی در ترکیب اعضا بهره بردیم.

قانعی اظهار کرد: چند ماه پیش نخستین جلسه شورا به ریاست دکتر ایمانیه استاندار فارس تشکیل شد که در همان جلسه شاهد مصوبات خوبی بودیم که بلافاصله پیگیری شد.

وی یکی از موضوعات محوری را توجه دادن افکار عمومی به سمت پاسداشت زبان فارسی عنوان کرد و گفت: به همین منظور دانشگاه را محور این موضوع قرار دادیم.

متولی فرهنگ فارس عنوان کرد: در همان جلسه نخست دکتر نیری نگرانی خود در باب وضعیت آسیب به زبان فارسی را چنین مطرح کرد که شاید اتفاقی که برای زبان فارسی اکنون در حال رخ دادن است در زمان حمله مغول اتفاق نیفتاده باشد.

قانعی ادامه داد: در همان جلسه مصوب شد که ثبت احوال نسبت به نامگذاری های فارسی حساسیت بیشتری اعمال کند.

عکس:ساناز زارع

وی به موضوع المان های لاتین از اسم شهر در ورودی ها اشاره کرد و افزود: این موضوع هیچ ضرورتی ندارد حتی اگر بحث ورود توریست و گردشگر خارجی را هم در نظر بگیریم باید طبق آیین نامه در المان ها 70 درصد از کلمات فارسی و تنها 30 درصد کلمه لاتین به کار رفته باشد.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد فارس اضافه کرد: متاسفانه این موضوع به شدت هیجانی در حال پیش روی است تا جایی که حتی در روستاها هم این موضوع دیده می شود مسئله ای که بیشتر فضای چشم و همچشمی و رقابتی شهرداری ها را نشان می دهد.

قانعی تصریح کرد: در همین خصوص با ورود استاندار، به شهرداری ها تا پایان خرداد فرصت دادیم تا این المان ها را به استاندارد مطلوب برگردانند.

وی گفت: همچنین به موضوع اسامی لاتین چند فروشگاه بزرگ نیز ورود کردیم خصوصا فروشگاه های وابسته به دستگاه های دولتی که در برخی موارد شاهد اصلاح این اسامی بودیم.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد فارس با اشاره به این که در یکی از مجتمع های بزرگ شیراز شاهد حدود 500 واحد تجاری با نام لاتین بودیم گفت: در این خصوص نامه نگاری شده و به این واحدها فرصت اصلاح این نام ها داده شده است.

قانعی با تاکید بر این که بنای ما این نیست که همشهریان و کسب و کارها را به تعطیلی بکشانیم افزود: تلاش ما بر این است که با گفت و گو، تعامل، نامه نگاری و فرصت دهی به خصوص ضرورت پرداختن به زبان فارسی، آن ها را متقاعد به همکاری کنیم بنابراین خواهشمندیم اصناف همکاری کنند به این ترتیب فضای عمومی شهر به سمت داشته های فرهنگی و تمدنی حرکت خواهد کرد.

وی همچنین عنوان کرد: از سوی دیگر فضاسازی رسانه ای را با همکاری صدا و سیما پیش می بریم در این خصوص گزارشی از اتفاقات حوزه زبان فارسی در شیراز تهیه شده که در شبکه های ملی پخش خواهد شد.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد فارس از تدوین آیین نامه ای در ثبت احوال خبر داد و گفت: با توجه به غالب شدن اسامی غیرفارسی تصمیم بر این شد که طبق این آیین نامه، نام های فارسی بیش از پیش مد نظر قرار گیرد.

قانعی یادآور شد: برای اولین بار در اداره کل فرهنگ و ارشاد فارس کارشناس ویژه پاسداشت زبان فارسی مشغول به کار شده است که فعالیت ها را پی می گیرد.

وی از راه اندازی مجدد سامانه سردر اصناف خبر داد و گفت: از این پس صاحبان کسب و کار جدید می بایست وارد سامانه شده و تایید اسم آن کسب و کار را از اداره ارشاد دریافت کنند.

قانعی در مورد غلط نویسی های عمدی در تبلیغات شهری به منظور جلب توجه مردم و ضرورت ورود به این موضوع نیز گفت: در مقطعی آن جوری که باید به این موضوع توجه نشده بود و در حال حاضر شاهد وضع مناسبی نیستیم. نسل آینده ما در فضای هویت بصری شهر خود از عناوین فارسی کمتر می تواند بهره ببرد به همین خاطر ما کار را آغاز کردیم و طبیعتا باید به تدریج به لایه های دوم و سوم آن برسیم.

وی نقش رسانه ها در این خصوص به خصوص رسانه های جمعی را بسیار پررنگ خواند و گفت: مسلما یکی از اتفاقات آسیب زننده به بهره مندی مردم از زبان فارسی، فضای مجازی است؛ یک فضای دو سویه که در عین حالی که می تواند ترغیب و تشویق کننده باشد می تواند نقش تخریبی ایفا کند.

قانعی ادامه داد: به نظرم رسانه ها چه در تنظیم خبر و نگارش و چه در توصیه و تشویق و ترغیب مردم به استفاده از زبان فارسی نقش بی بدیلی دارند طبیعتا جامعه ما جامعه ای است که شاکله عمومی افکار آن را رسانه ها می سازند لذا برای فرهنگسازی راهی نداریم تا گفتمان غالب را از طریق رسانه ها به مردم برسانیم.