داستان غم‌انگیز خاتم شیراز

آثار این هنر در بازار استان‌های دیگر کپی می شود

داستان غم‌انگیز خاتم شیراز

هنرمندان صنایع دستى فارس و کشور تحت تاثیر عوامل مختلفى این روزها به سختى پاى کار مانده اند؛ هنــرى که در طــول ســالها فعالیــت پیشکســوتان به نام استان فارس به ثبت رسیده است این روزها نه تنها هنرمندانش توان زنده نگه داشــتن آن را ندارد بلکــه با گرانى و کپى هنرشــان روبرو شده اند. «خاتم» یکى از هنرهاى شــناخته شده‌اى است کــه در کنار دیگر صنایع دســتى تحــت تاثیر عوامل  مختلــف اقتصــادى قرار گرفته اســت، هنــرى که در دهه‌هاى گذشته هنرمندان فارس آن را ارتقا داده اند.

گرانى مواد اولیه، وارداتى بودن آن وعدم حمایت برخى از دســتگاه از هنرمندان این صنعت باعث شده اســت که بســیارى از هنرمندان یا از این حرفه پا پس بکشند یا اینکه به سختى آن را نگه دارند. کرونا نیــز از دیگر عواملى بود کــه به عنوان تیر آخر؛ صنعت هنرهاى دستى فارس را نشانه گرفت .

هنر خاتم، درگیر قیمت مواد اولیه

 ســجاد ریاضى، از هنرمندان استان فارس درباره وضعیت صنایع دســتى استان گفته در سال‌های اخیر  این صنعت حال و روز خوبــى نداشته و خاتم کارى به عنوان یکى از صنایع دستى مهم شیراز  که داراى قدمت جهانى بوده و نام و نشــان آن همواره بر تارک صنایع دستى شیراز مى درخشیده، امروز با کم توجهی  مسئولان مربوط مواجه شده است. .

ریاضــى هنر خاتــم کارى را هنر 55 ســاله خانواده‌اش بیــان مى کند و یادآور مى شود: شیوع بیمارى کرونا و نبود گردشگر و عدم صادرات در میزان فروش صنایع دستى شیراز تاثیرگذار بوده است ؛ در گذشته زمینه صادرات بیشــتر فراهم بود اما با شــیوع بیمارى کروناصادرات  این صنعت بیشــتر شخصى شده است.

این هنرمند، تاکید مى کند: تا‌کنون سامانه‌اى براى ثبت سفارش صادرات  این صنعت طراحى نشــده تا هنر خاتم هم مانند دیگر صنایع دستى راحت‌تر بتواند در زمینه صادرات فعالیت  کند. بــه گفته ریاضــى روند گرانى در گذشــته کند وکــم بود اما در حال حاضر قیمت مــواد اولیه لحظه‌اى تغییر مى کند.

رکود صنعتگران صنایع دستى در سایه نبود حمایت

حال و روز بازار هنرهاى دستى و صنعتگران این حوزه موضوعى است که رئیس اتحادیه ســازندگان و فروشندگان خاتم و ساعت شیراز با اشاره بــه اینکه صنایع دســتى اســتان در وضعیــت کرونا ومسائل دیگر ورشکست شده است، عنوان مى کند: آنچه که تولیدکنندگان تولید مى کنند در واقع فروشى ندارد و در این میان اســتان فارس نســبت به دیگر استان ها وضعیت بدترى دارد.

محمد رزمجو با اشــاره به اینکه حتــى در تأمین برخى از مواد اولیه مانند پلى اســتر، چســب و برنــز مورد نیاز خاتم با مشــکل مواجه شــده ایم، بیان مــى کند: این تنها بخشــى از مواد اولیه اى است که گران شده است و در فارس و شــیراز عملا اقدامــى که براى حمایت از هنرمندان و صنعتگران باشد، وجود ندارد و صنعتگران نمى توانند این مواد را تهیه کنند.

وى بــا بیان اینکــه بارها به اداره صنعــت و معدن  استان نامه نوشتیم که مواد اولیه را به صورت  یارانه‌اى در اختیار صنعتگران بگذارند تا آثار دســتى با قیمت کمتر تولید شــود و در نهایــت خریــدار بــا قیمت کمتــرى آن را بخــرد، تصریح مى کند: امــا متاســفانه در این موارد حمایتى از صنعتگران نشد.

قیمت مواد اولیه صنایع دستى 10 برابر گران شد

رئیس اتحادیه ســازندگان و فروشندگان خاتم و ســاعت شیراز با اشــاره به گرانى ها مى گوید: تنها در خصوص قیمت چســب و پلى استر نیز در یکی دوسال گذشته حدود 8 تا 10 برابر از قبل افزایش قیمت داشته‌ایم و این موجب شده  که این صنعت دچار رکود شــود و سازندگان به مشکل بخورند.

رزمجو با اشــاره بــه اینکه دیگر اســتانها مانند اصفهان شــرایط آنها فرق دارد و اتحادیه آنها با صنعت  و معــدن ارتباط خوبى دارند، بیــان مى کند: در دیگراســتان ها پشــتیبانى ها از اتحادیه بیشــتر است و به همین دلیل تنها 10 تا 15 نفر خاتم ســاز شیراز تحت پوشــش اتحادیــه و پروانه کســب از اتحادیــه دارند و مابقى تحت پوشــش صنایع دســتى هستند و کارت هاى صنعتگرى دارند.

به گفته وى صنعتگرانى که تحت پوشش اتحادیه هســتند به دلیل مشــکلاتى کــه وجــود داره و عدم حمایت هایى که نهادهاى دیگر دارند، نمى توان از آنها زیاد حمایت کرد.

کپـى هنر فـارس توسـط هنرمنـدان دیگر استان ها

رئیس اتحادیه ســازندگان و فروشــندگان خاتم و ســاعت شــیراز همچنین در رابطه با بحث تولیدات صنایع دســتى فارس و خاتم شــیراز که بــه نام دیگراستان ها فروخته می‌شــود، عنوان مى کند این موضوع متاســفانه وجــود دارد و خــود اصفهانى هــا کارهــاى ما را کپى مى کنند و بعــد به عنوان کارهاى شــیراز مى فروشند.

رزمجو با اشاره به اینکه هنر صنایع دستى فارس از نظر کیفیت منحصر به فرد است و هنرمندان فارس آثار فاخرى را برجاى گذاشــته‌اند، ابراز مى کند: شیراز حــرف اول را در تولید صنایع دســتى و خاتم دارد که نیاز به حمایت دارد و مشــکل خاتم سازاى و قلمزنى با افزایش قیمت ها،گرانى و عدم حمایت است.

وى یادآور مى شــود که این وضعیت باعث خروج بســیارى از صنعتگران و فروشــندگان صنایع دســتى مى شــود و باید از سوى نهادهاى متولى حمایت هاى موثرى شود تا بتوان آن را زنده نگه داشت.

از چند ســال گذشــته و با افزایــش قیمــت هــا و تــورم در بخش‌هــاى جامعه صنایع دســتى نیز تحت تاثیر این شرایط قرار گرفت و با شیوع کرونا و رکود بازار به دلیل عدم ورود گردشگر مشکلات این صنعت چند برابر شد.